نقش مشهورات در تعین مُدن با تکیه بر آرا فارابی و ابن‌سینا

مسیله‌ پژوهش حاضر، چگونگی نقش مشهورات در تعین مدن از دیدگاه فارابی و ابن‌سینا است. تامل در باب مدن در آثار فارابی، نقش غایات ریاسات در تعین سیاست‏ها و نقش مشهورات مدن در جهت وصول به غایات آن‏ها را نشان می‏دهد. از تامل در مباحث مربوط به مدن در آثار شیخ‏الرییس، به ویژه مدینه قلت او، می‌توان نیازهای مدینه را یکی از عوامل شکل‌گیری اهداف اجتماعات دانست؛ در راستای وصول به این اهداف برخی از مشهورات وضع می‌شوند و برخی تغییر می‌یابند. به همین دلیل مشهورات هر جامعه، آیینه نیازهای جامعه و اهداف زعما به حساب می‏آیند. دامنه مشهورات از حیث کارکرد، متخیلات و اقناعیات را در برمی‌گیرد و هر سه مورد، از روش‌های انتقال مفاهیم حقایق کلی به شمار می‌روند. تامل در دو مبحث جوامع و مشهورات نزد این دو فیلسوف، نشان می دهد مشهورات از عوامل تاثیرگذار در وصول مدینه به اهداف خود و در نتیجه در تعین جوامع هستند. مقایسه‌ میان مباحث مُدن در آثار دو فیلسوف یادشده، نشان‌دهنده آن است که سیر ترتب مدن نزد فارابی طی سه مرحله و بر اساس نظریه‌ انسان‌شناسی او است و ابن‌سینا در بیان مدن نظر به سیاسات زمان خود داشته و با رویکرد انتقادی به بحث پرداخته است.