فرآیند تکون معرفت دینی در فلسفه ابن سینا (با تاکید بر شناخت مجردات)

در قرون اخیر در پرتو یافته‏های علمی و فلسفی‏، تحلیل پدیده معرفت، از اهمیت ویژه‏ای برخوردار است و از آنجایی که متعلّق گزاره‏‏های دینی از دسترس حواس بشر خارج هستند‏، تو جیه باورهای دینی و احراز صدق آن‏ها از مباحث مهم و چالش برانگیز معرفت‌شناسی غرب محسوب می‏شود. در این نوشتار، سعی بر آن است که در راستای بررسی فرآیند تکون معرفت دینی از نگاه ابن‏سینا و جستجوی الگوی معرفت‏‏شناسی وی، به باز خوانی آرا او در شناخت جواهر مجرد و مفارق پرداخته شود. از نظر حکمای مشا علم، حصول صورت اشیا در ذهن است که از طریق مواجهه با شی خارجی و تجرید صورت حسی به دست می‌آید؛ اما مواجهه‌ حسی با موجود مفارق ممکن نیست. پس چگونه می‌توان به شناخت حقایق ماورا الطبیعی نایل شد؟در نظام حکمت سینوی اتصال به موجودی مجرد (عقل فعال)، کلید و رمز معمای معرفت است و شناخت موجود مجرد نیز با اتصال عقل به آن صورت می‏گیرد. غالب محققان ابن‌سینا را فیلسوفی قرینه‏گرا می‌دانند؛چرا که او برای اثبات صدق باور خود دلیل اقامه می‏نماید. اما از آنجایی که معرفت‏‏شناسی وی بر اتصال با عقل فعال مبتنی است، روش معرفتی او را قرینه‏گرایی اشراقی می‏توان نامید. و بدین ترتیب الگوی معرفتی‏‏شناسی ابن‏سینا را از سایر الگوهای قرینه‏گرا متمایز نمود.