وجود و ماهیت در دو نظام فلسفی ارسطو و فارابی

ارسطو در بررسی مفهوم« وجود » پرسش از « هستی »را به پرسش از « جوهر »(اوسیا) ارجاع میدهدو« جوهر »را عبارت از چیستی و ماهیت میداند.هر چند در حوزه مباحث منطقی « هستی »و « چیستی »را منفک و متمایز از یکدیگر مطرح میکند اما این تمایز را به حوزه مباحث متافیزیکی گسترش نمیدهد.اما در نظام فلسفه مشایی اسلامی، تبیین و تفکیک « وجود »از« ماهیت » بدون تردید یکی از بنیادیترین آرا و عقاید فلسفی محسوب میشود. در تاریخ فلسفه اسلامی نظریه تمایز متافیزیکی وجود و ماهیت را به ابن سینا نسبت میدهند، اما فارابی نخستین بار تقسیم دو بخشی« وجود »و « ماهیت » را به نحو قطعی و صریح مطرح نموده است و زمینه را برای ابن سینا و حکمت سینوی فراهم نموده است. وی علاوه بر تمایز منطقی بین« هستی » و« چیستی » اشیا قایل به تمایز متافیزیکی بین آنها شده و این تمایز متافیزیکی را مبنای نظام مابعدالطبیعی خویش قرار داده است. از نظر فارابی وجود عرض لازم ماهیت است.این مقاله مفهوم هستی »و « چیستی » اشیا و رابطه بین آنها را به عنوان یکی از مباحث بنیادی « هستی شناسی » فلسفه مشای در اندیشه فلسفی دو حکیم بزر گ مشایی ارسطو و فارابی تطبیق و بررسی مینماید.