تقلیل‌ گرائی بر مبنای اندیشه اخلاقی ابن ‌سینا

هدف پژوهش حاضر کمک به سامان دهی اندیشه فرااخلاقی ابن‌سینا است تا بستری برای ملاحظه نظامی اخلاقی، مبتنی بر آرای بن‌سینا فراهم آید. مسئله اصلی این است که رویکرد کلی ابنسینا درباره وجود اوصاف و گزاره‌های اخلاقی چیست. نگارنده در پاسخ به این سوال میکوشد سه مدل تقلیل‌گرایی را براساس آرای ابن ‌سینا صورت‌بندی کند. این مدل‌های تقلیل ‌گرایی میتوانند در سطوح نگرش متعارف، نگرش حکیمانه و همچنین نگرش عرفانی و توحیدی ابن‌سینا نسبت به حقایق اخلاقی صورت‌بندی شوند؛ به‌نحوی‌که وعی انسجام بین آن‌ها وجود داشته باشد. در آغاز دیدگاه ابن‌سینا در بخش مواد منطق بررسی، و رویکرد برساخت‌گرایانه او که معطوف به شهرت و توافق عقلا است، در سطحی متعارف، مدلی از تقلیل‌گرایی معرفی میشود. سپس نگرش ابن‌سینا برمبنای علم‌النفس فلسفی و حقیقت سعادت نفس انسانی ملاحظه، و در آنجا نیز براساس آرای ابن‌سینا نوعی تقلیل‌گرایی اخلاقی معرفی میشود. سرانجام با توجه به نگرش عرفانی و توحیدی ابن‌سینا، مدلی دیگر از تقلیل‌گرایی تقریر می‌شود. حاصل پژوهش این است که نمیتوان برمبنای مباحث ابن‌سینا در حوزه وجودشناسی، واقع‌گرایی واقعی بود؛ زیرا براین‌اساس حقیقتی مستقل برای اوصاف اخلاقی وجود ندارد.