شادی و غم از دیدگاه ابن سینا

شادی و غم از مهم‏ترین و اساسی ‏ترین حالاتی هستند که برای هر فردی در زندگی اش عارض می ‏شوند. درمیان متفکران مسلمان، ابن‏ سینا برای تحلیل و بررسی این کیفیت نفسانی، بسیار کوشیده و این دو مقوله را درپرتو رابطۀ نفس ناطقه با بدن و نیز حالات روح بخاری بررسی کرده است. پژوهش حاضر حول سه محور اصلی بدین شرح صورت گرفته است: نخست، تبیین حقیقت شادی و غم، و این مسئله که لذت با شادی و غم با درد، رابطه ای مطابق دارد و عروض یکی از حالات، مستلزم عروض حالت دیگر به انسان است؛ دوم، چگونگی عروض شادی و غم در نفس انسان که در این حوزه، بوعلی شادی و غم را از دو جهت، عارض بر انسان دانسته است: یکی تصورات نفسانی و دیگری عوارض بدنی؛ سوم، تاثیر شادی و غم بر سلامت و بیماری انسان، بدین شرح که این دو مقوله به دلیل اثرگذاشتن بر روح بخاری، نقشی مهم در سلامت انسان ایفا می‏ کنند. ازنظر ابن‏ سینا مکررشدن شادی به بروز شادی بیشتر در انسان و تکرار غمناک بودن به ناراحتی و غم بیشتر در او می‏ انجامد. از دیگر یافته های این پژوهش، تقسیم کردن شادی و غم بر سه قسم حسی، خیالی و عقلی را می توان ذکر کرد.

Joy and Sorrow From Ibn Sina’s Point of View

Joy and sorrow are the most important and fundamental states that happen for every person in his life. Among Muslim thinkers, Ibn Sina has made great efforts to analyze and study these sensual qualities and has examined them in the light of the relationship between alnafs alnāṭiqah and the body, as well as the states of the vaporous spirit. The present study examined the three main issues: A) The reality of joy and sorrow; the corresponding relationship between pleasure and joy as well as sorrow and pain, and the occurrence of one state in human beings needs the occurrence of another state; B) The quality that joy and sorrow are manifested in the human soul; Ibn Sina considers Joy and sorrow to affect human beings in two ways: carnal perceptions and physical effects. C) The effect of joy and sorrow on human health and disease. Each of the joy and sorrow plays an important role in human health due to the effects they have on the vaporous spirit. According to Ibn Sina, the repetition of joy leads to more joy in human beings, and the repetition of sorrow leads to more sorrow in human beings. Other findings indicate that joy and sorrow are divided into three sensory, imaginary, and intellectual types.