نقش خواجه نصیر طوسی در تداوم فلسفۀ ابن‌سینا و نوآوری‌های فلسفی او

جریان کلامی فلسفی ضد سینوی  که با غزالی آغاز شد و با فخر رازی تکمیل شد، زمینه ای برای خواجه نصیر بود تا از هویت فلسفۀ اسلامی و کلام شیعی دفاع کند. او با عنایت به مباحث و اشکالات مطرح‌شده، به تفسیر و شرح آثار و آراء ابن‌سینا پرداخت و به تقریرهای جدیدی دست یافت که در جای خود با اهمیت بود و پس از او نیز مورد توجه سایر حکما و متکلمان قرار گرفت. خواجه نصیر دربارۀ صدور و خلقت، جایگاه عقل و نفس الامر، علم خدا، نیاز عقل انسان به تعلیم و لزوم متابعت از شرع در کیفیت مبدا و معاد نکات با اهمیتی مطرح کرد. او براساس اعتبارات فلسفی و حساب ترکیبات، ساختار جدیدی برای صدور کثرت تبیین، و تکثر عالم عقل و جهات متکثر معقولات را اثبات کرد. او عالم عقل را معادل نفس الامر در نظر گرفت و علم خدا به جزئیات را نیز از طریق تکثر عالم عقل و معقولات آن تبیین کرد. خواجه نصیر از منظر حکمت الهی شیعه، عقل انسان را نیازمند مدد دانست و برای عقول بالقوه و غیرمتکامل بشری، هدایت و تعلیم را لازم دانست. او درعین‌حال معتقد بود که برخی امور خارج از حوزه عقل هستند و تنها به وسیلۀ شرع تبیین می شوند.

The Role of Nasir al-Din al-Tusi in Avecina’s philosophy and his philosophical innovations

The effort of Khaje Nasir alDin Tusi was to defend Avicenna against Asharite theologians Gazali and Fakhr Razi and other AntiAveciennen movements. He explained Avicenna,’s thought, however, he criticized some aspects of them and made a new paradigm for resolving problems, Many philosophers and theologians after him pursued him and profit by. His solutions were in a number of issues, such as the theory of Emanation (sudur) and knowledge of God. Tusi had solved the problem of how the multiplicitythe universe was generated from the One with the notion of aspects (Etebariat) and designed a model for creations that were based on logical progression and evolved Avicenna’s theory. Al Tusi has some new ideas about the intellect realm and identified it with Actual Facts (Nafsoalamr). In his view multicity in the intellect realm can solve the problem of knowledge in detail. Khaje Nasir with the aspect of shie wisdom emphasized the role of the teacher for achieving abstract knowledge and the necessity of guidance of Imam for it. He believed that somethings in religion are out of reaching intellect and for those things we need guidance and help like the corporal resurrection, he defined some ideas, like spheres and their numbers as an axiom from other sciences.