تحقیقی در نقش تصور و تصدیق در شکل گیری دو گونه جهان اخلاقی نزد ابن ‏سینا

نزد بوعلی سنخ تصورات ذهنی ما است که به تصدیق ماهیت جهان آنگونه که آن را می ‏شناسیم، منجر می ‏شود. ابن‏ سینا در فلسفۀ خود با دو سنخ تصور روبه‌رو است: تصوری که منبع آن ادراک معقولات است و تصوری که منبع آن تمام سطوح ادراکی انسان غیر از قوۀ عاقله است. این دو سنخ تصور نیز به ساخت دوگونه جهان در ذهن مخاطبان بوعلی منجر می‏شود: جهانی معقول و جهانی مخیل. انسان بر اساس شناخت خود از عالم در آن به عمل می ‏پردازد. عمل ناشی از شناخت معقول عالم، عقلانی است و جهانی اخلاقی را برای ما به وجود می‌آورد؛ اما عمل ناشی از شناخت غیرعقلانی عالم، جهانی غیراخلاقی را برای مخاطبان بوعلی به وجود می‏ آورد. پس از بیان نحوۀ ایجاد این دو عالم اخلاقی و غیراخلاقی در برابر مخاطبان بوعلی، مشخص می ‏شود که شکل ‏گیری جهان اخلاقی در نظر انسان بسته به میزان معرفت او از عالم است. حضور انواع تصورات در ذهن و نیز نحوۀ صورت‏ بندی آنها بسته به میزان معرفت افراد متفاوت است و منجر به شکل ‏گیری دو گونه جهان اخلاقی و غیر اخلاقی در  افراد مختلف خواهد شد.

A study of the role of conception and assent in forming two kinds of moral world in Avicenna’’’’s philosophy

In Avicenna’’s philosophy, it is the type of our conceptions that leads to the assent of the nature of the world as we know. In his philosophy, Avicenna encounters with two types of conceptions: those whose source is cognition of intelligibles, and those whose sources are all the levels of cognition other than the intellectual one. These two types of conception lead to the construction of two types of worlds: rational and imaginative world. Man acts in the world based on his cognition of it. The action based on rational cognition of the world is rational and forms a moral world for us, but the action based on irrational cognition of the world forms an immoral world for Avicenna’’s audience. This article wants to explain how these two moral and immoral worlds are formed in front of Avicenna’’s audience, and shows that their formation for man depends on his cognition of the world. Depending on the level of cognition, the presence of different types of conception and how they are formed is different and leads to the formation of two types of moral and immoral world in different people.