تجربه از منظر ابن‌سینا و مقایسه آن با استنتاج بهترین تبیین

استنتاج بهترین تبیین، به‌تازگی به‌عنوان استنتاجی جدید در عرض استقراء و قیاس توسط چارلز پیرس در توجیه بسیاری از نظریات علمی ارائه شده است. هدف این نوشتار انجام مقایسه‌ ای میان این نوع استنتاج و تجربه از دیدگاه ابن سیناست. در این مقایسه سعی شده است به تمامی شباهت‌ها و تفاوت های موجود میان تجربه و استنتاج بهترین تبیین پرداخته شود و در کنار آن به برخی عیوب هر کدام از این دو نیز اشاره شود؛ ازجمله شباهت های این دو استنتاج می‌ توان به مقدمه مضمر موجود در هر دو استنتاج و نیز استقرایی بودن و واقع گرایی هر دو استنتاج و نیز معیار بودن تبیین علّی در هر دو استنتاج اشاره کرد و از تمایزات میان این دو استنتاج می‌ توان به معیارهای انتخاب تبیین بهتر همچون سادگی و جذابیت و تطابق در استنتاج بهترین تبیین اشاره کرد که در تجربه به آنها اعتنایی نشده است. درعین‌حال که کارآمد بودن این معیارها موردتردید است. علاوه بر این، از این تمایزات می توان به شروط و قواعدی که ابن سینا بر تجربه افزوده است، اشاره کرد؛ چراکه در استنتاج بهترین تبیین، هیچ اشاره ای به‌قاعده غیاب های هم زمان یا عدم مغالطه اخذ مابالعرض به‌جای مابالذات نشده است.

A Comparative Study on Experience from the View Point of Avicenna and The Inference of the Best Explanation

The inference of the best explanation is a type of nondeductive inference that was coined by Charles Sanders Peirce in his work on the logic of science. He introduced it as a new type of inference along with the already familiar inductive type and syllogism. Thus, the present inquiry aims to compare between this type of nondeductive inference with experience based on Avicenna’s view. During this comparison, we seek to reveal all similarities and differences between experience and the inference of the best explanation. Also, we highlight some weak points of them. Their similarities are the presence of implicit premises and the scale of accounts of causality. Their differences are namely the best account’s scales including simplicity, attraction and competitive in inferring the best explanation, which aren’t considered in experience. However, the practicality of the scales is a matter of doubt. The other difference is the conditions and regulations added by Ibn Sina. Because In absentia and the absence of essential and accidental fallacies were not discussed in the inference of the best explanation.