طرح حد مفهومی و جهت حکم از طرف ابوالبرکات بغدادی و نقد اندیشه ابنسینا
|
|
|
|
|
نویسنده
|
ذکیانی غلامرضا ,اسعدی حسین
|
منبع
|
حكمت سينوي - 1397 - دوره : 22 - شماره : 59 - صفحه:61 -75
|
|
|
چکیده
|
ابوالبرکات بغدادی در سنت نقادی اندیشه ابنسینا جایگاه ویژهای دارد. او متفکری است که از دیدگاه ذهنگرایانه به نقد ابنسینا پرداخته است. او به این منظور، دو شاهد مثال آورده است که میتوان گفت نوآوری ابوالبرکات بهشمار میرود: 1. طرح نظریه حد مفهومی بهعنوان بدیل حدّ حقیقی؛ 2. قراردادن جهت حکم در جایگاه جهت حمل. آنگاه این دو اندیشه در متون منطقی، تبارشناسی و تحلیل شدهاند که چگونه در منطقنگاریهای پس از ابوالبرکات به کار رفتهاند. نظریه حد مفهومی بهعنوان بدیل حد حقیقی ریشه در نامگذاریهای ما بر اشیاء دارد. به این معنا که اشیاء بر اساس معرفت حاصل از آنها نامیده میشوند. پس به جای تمنای رسیدن به معرفت اشیای خارج، باید به حیطه آگاهی خویش و آنچه از اشیاء بر ما پدیدار میشود، خرسند بود. طرح جهت حکم به جای جهت حمل، نظریهای است که مفهومی تازه در موجهات مطرح میکند. اگرچه بنا بر تحلیل ارائهشده، این نظریه بنا بر مسلمبودن مقدمات قیاس در موجهات کارایی نخواهد داشت. در این پژوهش روشن میشود ابوالبرکات در هر دو نظریه، متفکری ذهنگراست که به حیطه آگاهی بسنده میکند. مضاف بر اینکه هر دو مفهوم در بدنه اندیشه ابنسینا وجود دارند؛ اما ابوالبرکات آنها را در غیر جایگاه خویش نشانده است.
|
کلیدواژه
|
حد مفهومی، ابوالبرکات، ابنسینا، جهت حمل، جهت حکم
|
آدرس
|
دانشگاه علامه طباطبایی, گروه فلسفه, ایران, دانشگاه فردوسی مشهد, ایران
|
پست الکترونیکی
|
asaadi.h91@gmail.com
|
|
|
|
|