حیله های شرعی در دیدگاه مذاهب

پر پیداست که در هر مجموعه قانونی و از جمله در احکام اسلام، حقیقتی به نام روح قانون وجود دارد که با هدف قانونگذار همپای و همخوان است. در عین حال در هر قانونی مجموعه مقررات وضع شده ناظر به عناوین مشخصی هستند و هم مواردی از سکوت و هم مواردی از عموم و اطلاق دارند. اینک جای این پرسش است که آیا قانون می تواند در درون خود بخشهایی داشته باشد که با این روح ناسازگاری یا ناهمگونی کند، یا آن را بکلی فرو پاشاند؟آیا می توان با توسل به اطلاق یا عموم ظاهر دلیل لفظی یا با بهره جستن از سکوت شرع در یک مساله حکمی داد که با روح شریعت ناسازگار افتد؟پرسشهایی از این دست ما را به یکی از عرصه های عمل عقل در برخورد با شرع و ادله شرعی فرا می خواند و آن بابی است که عنوان حیله را بر آن نهاده اند. در مقاله ای که فرا روی دارید به بررسی حیله و حوزه عمل عقل در این باره می پردازیم.