چرایی عدم پذیرش خلافت از سوی امام رضاع

یکی از رخدادهای تاریخی که در زندگی سیاسی امام رضاع از اهمیتی خاص برخوردار بوده و قابل توجه است، پذیرش دعوت مامون در آمدن به ایران و در نهایت پذیرش ولایتعهدی به جای خلافت است. اما اینکه چرا امام رضاع خلافت را وا نهاد و به جای آن، به ولایتعهدی مامون رضایت داد، خود رازهایی پنهان و نکاتی تاریخی دارد. کسانی که از تاریخ و شرایط موجود در عصر امام رضاع کم اطلاع یا بی‎اطلاع باشند، ممکن است شتاب‎زده قضاوت کرده، بی‎آنکه به شرایط سیاسی حاکم بر عصر امام رضاع توجه کنند بگویند: با اینکه مامون خلافت را به امام رضاع پیشنهاد داد و حتی ایشان را به پذیرش آن ملزم کرد، چرا امامع از آن فرصت طلایی استفاده نکرد و خلافت را نپذیرفت و قدرت سیاسی را به دست نگرفت؟ اگر می‌پذیرفت وضع دولت و مردم، و سیاست و دین، به شکل دیگری رقم می‌خورد؟ اما حق این است که در چنین مواردی نباید شتاب‎زده داوری کرد، بلکه باید پیش از آن، شرایط سیاسی، اوضاع مملکت، انگیزه‌های مامون در تفویض خلافت و نیز انگیزه‌های امام رضا? در عدم پذیرش آن را مورد مداقه قرار داد.این جستار که با عنوان چرایی عدم پذیرش خلافت از سوی امام رضاع سامان یافته است، می‌کوشد تا نکته‌هایی را که هریک پاسخی به چرایی عدم پذیرش پیشنهاد مامون مبنی بر تفویض خلافت به امام رضاع است، ارایه نماید.