طبقه‌بندی علوم با رویکرد اسلامی ایرانی (ضرورت شناسایی الزامات و مختصات پارادایم جدید)

طبقه‌بندی علوم در منابع کهن ریشه در دو منبع وحی و عقل دارد و مبتنی بر تجربه ذهنی و عینی اندیشمندان اسلامی و منبعث از هستی‌شناسی، معرفت‎شناسی و روش‌شناسیِ برگرفته از نگاه توحیدی استوار است؛ در نتیجه رابطه‌ای پویا میان اسلام و گونه‌های مختلف دانش به‌ویژه علوم طبیعی، ریاضی و انسانی در تمدن اسلامی شکل گرفته است. در شرایط کنونی هر چند ما موضع روشنی در موضوع طبقه‌بندی دانش‌ها نداریم، ولی نقد تاریخی می‌تواند سرآغاز شکل‌گیری تقسیم علوم شود. ما می‌دانیم اگر یک نظریه (پارادایم) نوین نداشته باشیم، نخواهیم توانست به پرسش‌های جدید پاسخ دهیم؛ درنتیجه ابتدا آشفتگی و در پی آن بحران پیش خواهد آمد و بحران به انقلاب خواهد انجامید. در ایران معاصر از یک سو هر روز رشته‌ها، منابع و آثار نوگرا ظهور پیدا می‌کند، و جامعه علمی هر روز بیشتر توانایی‌های خود را در تولید دانش نشان می‌دهد و از سوی دیگر تامل در تقسیم علم در منابع اسلامی، این واقعیت را به ما یادآور می‌شود که ما می‌توانیم به یک نظریه نوین با توجه به مقتضیات کنونی دست یابیم. در این نظریه، ماهیت علم و داده‌های آن، اجزا، اختلاف و اشتراک دانش‎ها، ابزارهای شناخت و عوامل تاثیرگذار در شکل‌گیری آن و روش‌های نیل به حقیقت و امر واقع، دست‌یافتنی است.