واکاوی تفسیری آیۀ دوازده سورۀ انفال با رویکرد انتقادی

برداشت رایج از عبارت <فَاضْرِبُوا فَوْقَ الْاَعْنَاقِ وَاضْرِبُوا مِنْهُمْ کُلَّ بَنَانٍ> در آیۀ دوازده سورۀ انفال براساس نظر بیشتر مفسّران، معنای ظاهری گردن زدن و قطع انگشتان است. پژوهش حاضر با روش توصیفی _تحلیلی ضمن واکاوی و بررسی تفاسیر شیعه و اهل‌سنّت در قرون مختلف به تحلیل انتقادی برداشت تفسیری یادشده، پرداخته و با تامّل در گسترۀ معانی واژگان آیه و با تکیه بر سیاق و دیگر قراین موجود در آن، رویکرد متفاوتی ارائه داده است. براساس این رویکرد، مخاطب عبارت یادشده ملائکه هستند و نه مومنان. در واقع ملائکه در راستای معیّت الهی ضمن تثبیت قلب خداجویان از سویی و از سوی دیگر با ایجاد رعب، بر کافران گردن کش احاطه پیدا کرده و قدرت عمل را از آنان گرفته و دستشان را از هر اقدام موثّری کوتاه کرده‌ اند. دستاورد پژوهش حاضر و برداشت تفسیری حاصل از آن می‌ تواند دلیلی دیگر بر ردّ پدیدۀ اسلام‌ هراسی و اتّهام خشونت‌ طلبی اسلام باشد.