تفاوت معنایی افعال جانشین در متشابهات لفظی قرآن با رویکرد مولّفه‌های معنایی

آیات متشابه لفظی قرآن برجسته‌ترین محلّ نمود تغییرات سبکی است. بر این اساس، پژوهش حاضر با به‌کارگیری روش توصیفی _ ‌تحلیلی و استفاده از رویکرد تحلیل مولّفه‌ای، به موضوع جایگزینی افعال در آیات متشابه لفظی قرآن پرداخته و ضمن بررسی‌های تفسیری مشخّص کرده است که چرا در هر جایگاهی فعل به‌خصوصی به‌کاررفته است. به ‌طور کلّی پژوهش حاضر بر این پیش‌فرض استوار شده که تعیین مولّفه‌های معنایی هر واژه و شناخت بافت و ‌هم‌متن آن، در شناخت تغییر سبک آیات موثّر است. بررسی داده‌های قرآنی نشان‌دهندۀ این است که جایگزینی واژگانی، به‌عنوان یکی از تغییرات سبکی آیات متشابه لفظی قرآن کریم توسّط عوامل هم‌متن و بافتی تحت تاثیر قرار می‌گیرد؛ همان‌گونه ‌که هر بافت با پیروی از پدیدۀ زبان‌شناختیِ «محدودیّت‌های گزینشی»، واژۀ متناسب با خود را اقتضا می‌کند. با شناخت عوامل یادشده، این نتیجه حاصل آمد که واژگان منتخب به‌کاررفته در آیات مورد بحث، بهترین، دقیق‌ترین و مناسب‌ترین واژگان ممکن بوده؛ چنان‌که جایگزینی آن‌ها با واژگانی دیگر مخلّ معنای مقصود خداوند خواهد بود.