ابوحمزۀ ثُمالی، استاد متروک ‌الحدیث حفص بن غیاث؛ تحلیل و ارزیابی دو فرضیه

بر پایۀ گزارش ابن ابی‌حاتم رازی، ابوحمزۀ ثمالی از جمله مشایخ متروک الحدیث حفص بن غیاث نخعی است. مسئلۀ اصلی پژوهش حاضر، تحلیل و اعتبارسنجی دو فرضیه دربارۀ تبیین زمینه‌ها و ادلۀ مفاد گزارش یادشده است. پژوهش حاضر ، اعتبار فرضیۀ عدم وثاقت ابوحمزه، به عنوان دیدگاه شایع در منابع اصلی رجال عامه را به چالش کشیده و فرضیۀ اندیشۀ سیاسی ابوحمزه را به عنوان فرضیۀ مقبول معرفی می‌ کند که در مواجهۀ سلبی با میراث حدیثی وی اثرگذار بوده است. یافته‌های تحقیق نشان می ‌دهد که گزارش ابن ابی ‌حاتم نظریۀ اصلی حفص بن غیاث دربارۀ شخصیت و اعتبار احادیث ابوحمزه نیست و استناد به آن در کتاب‌های رجال عامه به‌عنوان کهن‌ ترین دلیل در جرح و تضعیف ابوحمزه نادرست است و شواهد متعددی بر نقد و نقض آن وجود دارد.