سبک‎‌ها و گونه‎‌‌های پیامدگویی در پندهای اخلاقی حکمت‌های نهج البلاغه

یکی از روش‌های تربیتی حضرت علی(ع)، استفاده از پند اخلاقی همراه با پیامدگویی است که نمود فراوانی در حکمت‌های نهج البلاغه دارد.راهی به ظاهر آسان برای ترویج اخلاق، که در صورت عدم برخورداری از مولفه‌های بایسته، می‌تواند پند را از حالت موثر به حالتی بیهوده بدل سازد. برای پی‌جویی از تاثیر یا عدم تاثیر پیامدهای موجود در پندهای اخلاقی حضرت علی(ع)، مقاله پیش‌رو برای نخستین‎بار با روشی توصیفی- تحلیلی عهده‌دار واکاویی از چرایی و چگونگی کاربرد گسترده پیامدها در پندهای اخلاقی ایشان شده است. در این راستا سبک‌ها و گونه‌های پیامدها با ملاک‌های مختلفی چون ارتباط با ساحت‌های وجودی انسان، ارتباط با اعمال متناظر، دامنه شمول، میزان تاثیر، ماندگاری و بار ارزشی بررسی شده‌اند. بر اساس نتایج این پژوهش، در مکتب علوی با هدف تاثیر بر مخاطب و تشویق او به فعل اخلاقی، پند با پیامدگویی همراه شده و برای بیان موثر پیامدها از سبک‌‌ها و گونه‌های محتوایی مختلفی استفاده شده است. همچنین بر خلاف تصور، پیامدهای دنیوی بیش از پیامدهای اخروی و پیامدهای جسمی در کنار پیامدهای روحی، به کار گرفته شده‌اند.

results expression styles and types in nahj al-balagha moral advices wisdoms

one of the imam ali’s (a.s.) educational methods is the use of moral advices along with results expression, which has many manifestations in the nahj al-balagha wisdom; seemingly an easy way to promote ethics, which, if it does not have the necessary components, can turn the advice to idle talk. in order to find out the effectiveness of the consequences in the imam ali’s (a.s.) moral advices, the article analyze the consequences which are widely used in his moral advices with a descriptive-analytical method. in this regard, the consequences’ styles and types have been examined with different criteria such as connection with human existence, connection with corresponding actions, inclusion scope, impact degree, permanence and valuation. based on the research results, in the alawites school, with the aim of influencing the audience and encouraging them to moral acts, advice is combined with consequences, and different styles and types have been used to express the consequences effectively. surprisingly, worldly consequences have been used more than otherworldly consequences and physical consequences are used as well as spiritual consequences.