راهکار‌های قرآنی تعامل با غیر‌هم‌اندیشان با هدف جهان‌گستری دین

قرآن در چهارده قرن پیش با گفتمانی جهان‌شمول ظهور کرد و غلبۀ دین حقّ را بر همۀ ادیان وعده داد؛ هرچند هنوز این وعده محقّق نشده است. با توجه به حضور گفتمان‌های غیرهم‌اندیش مدّعی جهانی‌سازی در عصر ارتباطات، این مسئله مطرح می‌شود که راهکارهای قرآن برای تحقّق وعدۀ خویش چیست. این تحقیق با استقصای آیات قرآنی مرتبط و دسته‌بندی موضوعی و بررسی آن‌ها در کنار مطالعۀ منابع مرتبط، به راهکار‌های تعاملی منسجمی در تعاملات بین‌الملل، به ویژه با غیر‌هم‌اندیشان دست یافته است. قرآن در یک دسته بندی کلی سه راهکار تعاملی نرم، نیمه نرم و سخت با سه دسته از بیگانگان مسالم، مجادل و محارب ارائه داده است. از جمله راهکارهای نرم، احسان، تمرکز بر گفتمان مشترک با غیرهم‌اندیشان مسالم و دعوت آنان به دین حق است و از راهکارهای نیمه نرم، گذشت پیشگی، جدال احسن و نفی ولایت غیرهم‌اندیشان مجادل و مواردی دیگر است. همچنین در برابر غیرهم اندیشان محارب از راهکارهای سختِ  مقابله‌به مثل، اجتناب از تجاوز، تجهیز به قدرت و غیر آن استفاده می شود.

qur’anic solutions to interact with clashing people with the aim of spreading religion

the qur’an appeared fourteen centuries ago with a universal discourse and promised to overcome all religions. but this promise has not yet been fulfilled. considering the clashing discourses claiming globalization in communication era, this question arises whether the qur’an has provided interactive solutions in order to fulfill its promise? this research has reached coherent interactive strategies in international interactions, especially with clashing people, by counting the relevant qur’anic verses and categorizing them by topic and examining them along with the study of related sources. in a general classification, the qur’an has given three methods of interaction: soft, semi-soft and hard with three categories of peaceful, quarrelsome and belligerent foreigners. kindness, focusing on common dialogue with clashing people, and inviting them to the right religion are some of the soft solutions. some of the semi-soft solutions are forgiveness, disputation in the best way and negation of clashing people guardians, and so on. some of the hard ways are to fight back, avoid aggression, and equip yourself with power and other things against clashing people.