معناشناسی روایی مفردات قرآن نزد قرآن‌پژوهان امامیه؛ رهیافت‌ها و نمونه‌ها

«معناشناسی روایی» رویکردی معناشناختی است که گذشته از احتجاج به روایات لغوی (روایاتی که در آن‌ها معنای یک واژه تبیین شده است)، تمامی احادیث اهل بیت(ع) را به‌‌عنوان منبعی از کاربردهای اصیل زبان عربی، مورد تحقیق قرار داده و به آن‌ها احتجاج می‌کند. ارزیابی رهیافت قرآن‌پژوهان امامیه به این رویکرد، مسئلۀ اصلی این جستار است. بررسی فعالیت‌های معناپژوهی قرآن‌پژوهان امامیه نشان از آن دارد که ایشان، اعم از فقها، مفسران و لغویان، غالباً رهیافتی همسو و همدل با روایات لغوی داشته‌اند و در بیشتر مواردی، که به روایتی لغوی دست یافته‌اند، از آن یاد کرده و درصورت تعارض روایت با اقوال لغویان، تعارض را حل کرده و یا دیدگاه روایی را ترجیح داده‌اند. گرچه در گوشه و کنار آثار قرآن‌پژوهان امامیه می‌توان نشانه‌هایی از احتجاج به کاربردهای روایی واژگان قرآن را یافت؛ اما درمجموع ایشان به علت دشواری این شیوه نتوانسته‌اند، از آن بهره چندانی ببرند. در این میان سه واژه‌پژوه بزرگ شیعه، سید نورالدین جزایری، سید علی‌اکبر قرشی و علی کورانی عاملی، توجه بسیاری به این رویکرد داشته‌اند.

narrative semantics of qur’anic vocabulary among imamiyya scholars; approaches and examples

&narrative semantics& is a semantic approach that in addition to arguing lexical traditions (narratives in which the meaning of a word is explained), apply all the traditions of the household of the prophet of god (s.a.w.) as a source of authentic arabic language usage.  evaluating the imamiyya qur’an scholars’ attitude towards this approach is the main issue of the article. examining the activities of imamiyya scholars to study the semantics of the qur’an shows that jurists, commentators and linguists, have often adopted the same approach with the lexical traditions. if it conflicts with the words of the lexicographers, they have tried to resolve the conflict, or prefer the narrative point of view. regarding the reference to the qur’an’s narrative words usage, although there are signs of imamiyya scholars’ attention to this approach, but due to the difficulty of this method, they have not been able to take much advantage of it. three great shiite lexicographers, sayyid nur aldin aljazayiri, seyed ali akbar ghoreishi and ali alkourani ameli, have paid much attention to this approach.