روش حل دوراهه‌های اخلاقی بر اساس حکمت 289 نهج البلاغه

یکی از مسائل مهم در حوزۀ اخلاق کاربردی حل دوراهه‌های اخلاقی است که بر پایۀ روش‌هایی صورت می‌گیرد. روش‌های اصل‌گرایی، قرینه‌گرایی و موازنۀ متفکرانه، از مهم‌ترین روش‌های رایج در حل چالش‌ها و دوراهه‌های اخلاقی است. هر یک از این روش‌ها با نقایصی همراه است. در حکمت 289 نهج البلاغه امام علی؟ع؟ برای حل دوراهه‌های اخلاقی روشی را پیشنهاد می‌دهند که بر اساس فرایندی چندمرحله‌ای و مبتنی بر همۀ ابعاد وجودی فاعل اخلاقی _ شامل بُعد معرفتی، عاطفی و رفتاری _ شخص بتواند ضمن آگاهی معرفتی و قلبی نسبت به دوراهۀ اخلاقی، تصمیم مقتضی را اتخاذ کند. این روش که با ارجاع دو یا چند گزینۀ اخلاقی به نفس فاعل اخلاقی آغاز می‌شود با قضاوت درونی شخص ادامه می‌یابد و فاعل اخلاقی با عرضۀ دوراهه به درون، آنچه را که به هوای نفس نزدیک‌تر است می‌یابد و با آن مخالفت می‌کند. ابعاد مختلف این روش اخلاقی، مولفه‌ها و مراحل آن، مسئله‌ای است که مقالۀ حاضر به روش توصیفی ‌_ تحلیلی عهده‌دار تبیین آن است.

Solving Moral Dilemmas Based on the Nahj al-Balaghah 289 Wisdom

One of the important issues in applied ethics is to solve ethical dilemmas. The methods of fundamentalism, evidentialism and thoughtful balance are the most important common methods in solving ethical challenges and dilemmas. Each of these methods has its drawbacks. In Wisdom 289 of Nahj alBalaghah, Imam Ali (A.S.) proposes a method for solving moral dilemmas that based on a multistage process and all the existential dimensions of the moral agent – including epistemological, emotional and behavioral dimensions. In this way, one can make the appropriate decision while being aware of the moral dilemma with knowledge and heart. This method, which begins by referring two or more moral options to the soul of the moral agent, continues with the inner judgment, and the moral agent, by offering a dilemma, intuitions and opposes what is closer to the soul. The various dimensions of this ethical method are the problem’s components and stages that the present article is responsible to explain in a descriptiveanalytical method.