در جستجوی «کتاب التفسیر» حسن بن محبوب

از جملۀ میراث کهن تفسیر روایی شیعه، کتاب التفسیر راوی سرشناس، حسن بن محبوب است. او در قرن دوم و سوم هجری در شهر کوفه می زیسته، از اصحاب امام کاظم(ع)، امام رضا(ع) و امام جواد(ع) بوده، در نگاه برخی بزرگان حدیثی از اصحاب اجماع به شمار می‌آید. با توجه به گزارش‌های رجالیون و تراجم‌نگاران، کتاب تفسیر ابن محبوب تا قرن چهارم وجود و شهرت داشته، اما با گذر زمان رو به فراموشی رفته و اکنون اثری از آن بر جای نمانده است. پژوهۀ حاضر به بازیابی کتاب التفسیر ابن محبوب بر اساس احادیث موجود در تفاسیر روایی شیعه پرداخته و نتایج به دست آمده ضمن تایید اصالت چنین کتابی، حاکی از آن است که اثر تفسیری ابن محبوب هم برخوردار از جامعیت و اعتبار بالا و هم دربرگیرندۀ معارفی گسترده در حوزۀ عترت‌شناسی، فقه الاحکام قرآنی، قصص قرآن و هستی‌شناسی بوده است.

Looking for "AlTafsir" by Hasan b. Mahbūb

One of the ancient legacies of the Shi’ite interpretation is "AlTafsir", by a wellknown commentator, Hasan b. Mahbūb. He lived in Kufa in the second and third centuries AH. He was a companion of Imam Kazim (A.S.), Imam Reza (A.S.) and Imam Jawad (A.S.).Some of narrators regard him as one of consensus companions  (As’hab alIjma’). According to the narrators’ biographers’ reports, Ibn Mahbūb’s commentary book was wellknown until the fourth century, but it has been forgotten over time and then was vanished. The present study attempts to retrieve Ibn Mahbūb’s "AlTafsir" based on Shi’ite narrative interpretations. The results, while confirming the authenticity of this book, indicate that Ibn Mahbūb’s commentary work has a high degree of validity and comprehensiveness. This book contains extensive knowledge in the fields of the household of the Apostle of God (S.A.W.), Qur’anic jurisprudence, Qur’anic story and ontology.