مفهوم شناسی و ویژگی‌های «اولوا الالباب» بر اساس بافت آیات قرآن

اصطلاح «اولوا الالباب» از تعابیر ویژه در نظام معرفتی و اخلاقی قرآن کریم است که بندگان و مومنان برجسته­ای به آن توصیف شده­اند. مفسّران شیعه و سنی در تبیین و مصداق‌یابی این عبارت، نظرهای مختلفی دارند، از جمله صاحبان عقل، صاحبان عقل‌های کامل و صاحبان عقل­های سالم. حال آنکه با تامل در سیاق آیاتی که صفات اولوا الالباب را برمی‌شمارد، درمی‌یابیم که دیدگاه مفسّران کامل نیست. بنابر یافته‌های پژوهشی و بر اساس بافت آیات، «اولوا الالباب» کسانی هستند که معارف اصیل الهی را در عالی­ترین سطح آن پس از پیامبران و اولیای الهی، به دور از هر گونه ناخالصی و وسوسه و توهم، درک و دریافت می‌کنند. آنان افزون بر قدرت تشخیص حق از باطل، بهترین طریق را در مسیر اطاعت الهی برگزیده و همزمان اهل ذکر و تعقل­اند و به موهبت حکمت رسیدهاند. بنابراین، تفسیر کردن «اولوا الالباب» به خردمندان، به معنای نادیده انگاشتن همۀ ابعاد شخصیت آنان است؛ چنین افرادی هم از نظر رویکردهای نظری از عقل کامل برخوردارند و هم در راستای کنش و کردار، به اوج بلوغ عقل عملی راه یافته‌اند.

The Conceptualization and Attributes of "Ulul albāb" Based on the Qur’an Verses Context

“Ulul albāb" is a special expression in the epistemic and moral system of the Holy Qur’an which describes outstanding servants and believers. The commentators in the explanation and exemplification of this term have different opinions, including the owners of reason, the owners of the full rationale and the owners of healthy intellect. However, by reflecting on the verses that highlight the attributes of "Ulul albāb ", we find that the commentators’ views are not complete. According to the findings of the research and also according to the verses context, “Ulul albāb " is one who understands and receives the noble divine teachings at its highest level after divine prophets and saints, apart from any impurity and temptation. In addition to recognize the right and false, they choose the best way in the direction of divine obedience, while at the same time they are rational and praisers people and they are gifted by wisdom. Therefore, interpreting Ulul albāb to the wise men means to ignore all aspects of their personality; while Qur’an mentioned remarkable features for Ulul albāb, according to which such individuals have a full intellect in both theoretical approaches and scientific attitudes and have reached the peak of the maturity of the practical intellect in the course of action.