ناهمسانی اصول انگیزش در منظومه معرفتی قرآن و پارادایم غربی آن

اصول «انگیزش» از مباحث مهم روان‌شناسی است که در علوم تربیتی، روان‌شناسی، مدیریتی و ... کاربرد فراوان دارد. انگیزه عاملی است که سبب ایجاد، تقویت و یا جهت دادن به رفتار انسان می‌گردد. اصول انگیزش، قواعدی است که مفسر انگیزه‌هاست. این اصول از نگاه قرآن و روان شناسی نو، به دلیل اختلاف مبانی تا حدودی متمایز می‌باشد و دارای آثار و پیامدهای متفاوتی نیز خواهد بود. در این مقاله، تاثیر مبانی هستی‌شناختی و پیامدهای آن در مبحث «اصول انگیزش» از دیدگاه قرآن و غرب، با روش تحلیلی_ تطبیقی بررسی گردیده و ضمن نقد دیدگاه غرب، به تبیین اصول انگیزشی مستنبط از قرآن، پرداخته شده است. این تحقیق نشان می‌دهد بر اساس مبانی غربی، سه اصل «لذت‌طلبی، تعادل‌حیاتی و خودشکوفایی» شاکله نظام انگیزشی غرب را تشکیل می‌دهد، و طبق مبانی قرآنی، چهار اصل «میل به جاودانگی، لذت‌طلبی، شکرگزاری و کمال‌جویی» مبیّن انگیزه‌هاست. همچنین آثار و پیامدهای نمونه انگیزشی غربی با قرآنی، متفاوت است که برخی از تفاوت‌ها را بیان نمودیم.

The Incompatibility of Motivation Principles in the Epistemic System of the Qur’an and Its Western Paradigm

“Motivation" is one of the important topics in psychology which is used in educational sciences, psychology, management, and so on. Motivation is a factor that creates, strengthens or directs human behavior. The principles of motivation are rules that interpret motivations. From the Qur’an point of view, these principles are different from modern psychology because of the differences in foundations and consequently have different effects and consequences. In this article, the effect of ontological foundations and its consequences on the topic of "principles of motivation" from the viewpoint of the Qur’an and the West has been investigated using an analyticalcomparative method, and while criticizing the Western point of view, the explanation of the motivational principles of the Qur’an is discussed. The study shows that, based on Western foundations, the three principles of "Epicureanism, Homeostasis and selfactualization" form the basis of the western motivational system. According to the Qur’anic principles, the four principles of "Desire for eternity, hedonism, gratitude, and perfection" provide motives. Also, the effects and consequences of the western motivational model are different from the Qur’anic one, which some differences was described here.