شرایط شیمی - فیزیکی خاص در 450KC به عنوان عوامل بازدارنده نهشت کالکوپیریت در معدن مس پورفیری سونگون - (آذربایجان ایران)

نهشت مس در معدن مس پورفیری سونگون اساسا در دگرسانی پتاسیک و کمتر همراه با دگرسانی سریسیتیک صورت گرفته است. بررسی مایعات در گیر و ایزوتوپهای پایدار اکسیژن و گوگرد در این معدن نشان می دهند که بیشتر کانی زائی مس در فاز فعالیت ارتوماگماتیک و در دامنه حرارتی 300 تا 400 درجه سانتی گراد ( با مد 360 درجه سانتی گراد) انجام شده است. این اطلاعات همچنین نشان دهنده درگیری سیستم گرمابی با آبهای جوی و چندین مرحله جوشش (boiling) است. در این تحقیق به منظور نشان دادن اثر دمای بالا (450 درجه سانتی گراد)، از اطلاعات ترمودینامیکی به عنوان تابعی از fo2 (فوگاسیته) و fs2 و ph و -acl (اکتیویته) در حرارت برازش شده 45 درجه سانتی گراد استفاده و حلالیت کالکوپیریت در دامنه تغییرات حرارتی پیش گفته، با استفاده از اطلاعات آزمایشگاهی منتشر شده نیز مورد ارزیابی قرار گرفته است. به طور کلی در حرارت فوق میزان حلالیت محاسبه شده برای مس در اولین فاز فعالیت محلول های فوق بحرانی در سونگون بیش از ppm100000بوده، در صورتی که مقدار مس موجود در مایع اولیه که عامل اصلی کانیزائی مس است، بر اساس بررسی سیالات در گیر، برابر با حداکثر 3800 ppm میباشد. این امر با نتایج حاصل از بررسی رگه های تشکیل شده در حرارتهای بیشتر از 400 درجه سانتی گراد که به ندرت دارای کالکوپیریت هستند مطابقت دارد. در حرارتهای پائین تر،‌مثلا 350 تا 360 درجه سانتی گراد، مقدار مس در محلول حتی به کمتر از ppm 25 می رسد(9)، این محاسبات دقیقا با توجه به آن که بخش اعظم کانی زائی مس در سونگون در رگه هاوی صورت گرفته است که خود در حرارتهای 60+-360 درجه سانتی گراد تشکیل شده اند، مطابقت کامل دارد، و بر عکس رگه های بالا فاقد مس اقتصادی هستند. افزایش ph و کاهش fo2 و acr از دیگر عواملی هستند که به طور کلی می توانند باعث کاهش حلالیت کالکوپیریت شده باشند. محاسبات انجام شده در این مقاله نشان می دهد که بیشترین تغییرات ph در حرارتهای بالا وقتیکه کالکوپیریت در مایع به شدت غیر اشباع بوده ، صورت گرفته و همچنین با کاهش ناگهانی حرارت و تغییر در fo2، حلالیت کالکوپیریت کاهش پیدا کرده است. بالا بودن درجه حرارت سیستم ( بالاتر از 450 درجه سانتی گراد) مشخصا عاملی بازدارنده و برای نهشت مس محسوب می شود و در پیوست این کار تحقیقی این اثر بازدارنده، با توجه به قوانین شیمی، فیزیک در سیستم فوق، به اثبات رسید. شده باشند.