تبیین الگوی فضایی روستاهای در حال گذار با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی: منطقه شمال غرب ایران

سکونتگاههای انسانی با گذشت زمان در حال تغییر هستند . بسیاری از شهرهای کنونی ، روزگاری نه چندان دور به شکل روستاهای کوچکی بوده اند .عوامل متعدد اقتصادی - اجتماعی ، جغرافیایی ، سیاسی و مقررات رسمی بر سرعت تغییر و تحولات سکونتگاهها و تبدیل شدن روستاها به سکونتگاههای بزرگتر موثر هستند . در طبقه بندیهای غیر منعطف و غیر پویای فعلی ، سکونتگاههای انسانی یا شهر محسوب می شوند با روستا ، این نوع دسته بندی و برنامه ریزی به طور عمده بر مبنای عامل تعداد جمعیت صورت می گیرد . این عامل به تنهایی حقایق بسیاری را در مورد ماهیت و مفهوم گذار در سکونتگاههایی که در مرحله گذار از روستا به شهر قراردارند ولی هنوز با توجه به معیارهای تفکیک سکونتگاهها ، شهر تلقی نمی شوند پوشیده می دارد . در حقیقت سکونتگاههای روستایی در حال گذار سکونتگاههایی محسوب می شوند که علی رغم شکل گیری ویژگیهای شهری در آنها ، هنوز به صورت مصوب و رسمی شهر خوانده نمی شوند . افزایش کارایی و ثبات فعالیتهای برنامه ریزی ، نیازمند توجه خاص به این دسته از سکونتگاههااست و شناخت ماهیت این سکونتگاهها و الگوی توزیع فضایی آنها گام اساسی دراین زمینه محسوب می شود . هدف این مقاله تبیین مفهوم سکونتگاههای روستایی در حال گذار وکاربرد آن به صورت نمونه در منطقه شمال غرب کشور ( استانهای آذربایجان شرقی و غربی و استان اردبیل ) به منظور شناخت الگوی فضایی حاکم بر این سکونتگاهها در منطقه است که با بهره گیری از شیوه های مختلف تحلیل فضایی مبتنی بر سیستم از اطلاعات جغرافیای صورت می گیرد .