ارزیابی خشکسالی و تاثیر آن بر عملکرد گندم دیم در استان ایلام با تاکید بر خشکسالیهای اخیر (1379-1377)

در این مقاله با استفاده از شاخص z نرمال ، داده های بارش سالیانه و فصلی ایستگاههای سطح استان ایلام طی دوره آماری 1350 - 1379 تجزیه و تحلیل ویژگی عمومی رخداد خشکسالیها ، از قبیل فراوانی ، شدت و دوره تداوم مشخص شده است . نتایج این بررسی نشان می دهد که در طول دوره آماری مورد مطالعه ، در مناطق مختلف استان امکان وقوع خشکسالیهای سالیانه و فصلی بسیار زیاد بوده است . از نظر شدت خشکسالی سالیانه ، خشکسالیهای متوسط و از لحاظ دوره های تداوم ، دوره های یک ساله بیشترین فراوانی را داشته اند . به نظر می رسد که از میان فصول ، شدت خشکسالیهای فصل بهار در اکثر ایستگاهها بیشتر از فصول دیگر سال بوده است .مقایسه توزیع بارشهای فصلی و میزان عملکرد گندم دیم در خشکسالیهای متوالی سالهای زراعی 78 و 78 - 79 حاکی از آن است که توزیع نامناسب بارش در طول فصول سال و همچنین کاهش بارش سالیانه ، موجب کاهش شدید عملکرد گندم دیم شده است ، به طوری که کاهش عملکرد گندم در سالهای مذکور نسبت به ترسالی 76 - 77 به ترتیب 9/68 و 4/69 درصد و همچنین نسبت به میانگین دوره به ترتیب 2/49 و 2/50 درصد بوده است . مقدار همبستگی بین توزیع بارشهای فصلی متغیر مستقل و میزان عملکرد متغیر وابسته در طول دوره مورد مطالعه نشان می دهد که در ایستگاههای نواحی گرمسیری استان ، بیشترین همبستگی به ترتیب به فصول پاییز و زمستان و در مناطق سردسیر به فصول بهار و پاییز مربوط بوده است .