بررسی تحولی میزان مسوولیت‌پذیری و رابطه آن با سبک‌های فرزندپروری ادراک شده در ساکنان شهر یزد

مقدمه: مسوولیت‌پذیری در طی دوره‌های مختلف زندگی انسان معانی، و میزان متفاوتی به خود می‌گیرد و به‌طور ویژه در دوره‌های اولیه زندگی، با نحوه تربیت فرزندان از سوی والدین ارتباطی تنگاتنگ دارد. در این پژوهش، در چارچوب یک پژوهش مقطعی، تحول میزان مسوولیت‌پذیری افراد و ارتباط آن با سبک‌های فرزندپروری ادراک شده‌شان مورد بررسی قرار گرفت. روش: طرح پژوهش، علیمقایسه‌ای و همبستگی بوده و جامعه پژوهش، افراد دوازده تا هفتاد و پنج ساله ساکن شهر یزد در سال 1395 بود که تعداد سی صد و پنجاه و یک زن و مرد دوازده تا هفتاد و پنج ساله در شش گروه سنی انتخاب شدند. با توجه به تفاوت گروه‌های سنی گروه اول دوازده تا سیزده ساله، گروه دوم پانزده تا هفده ساله، گروه سوم بیست تا بیست و پنج سال و گروه چهارم سی و پنج تا چهل ساله به روش نمونه‌گیری چند مرحله‌ای تصادفی، و گروه پنجم چهل و پنج تا پنجاه و پنج ساله، و گروه ششم شصت ساله به بالا به روش ldquo;در دسترس rdquo; انتخاب شدند. تمامی افراد نمونه به پرسشنامه‌ سبک‌های فرزندپروری ادراک‌شده و مقیاس مسوولیت‌پذیری پرسشنامه روان‌شناختی کالیفرنیا پاسخ دادند. نتایج: یافته‌های حاصل از آزمون تحلیل واریانس نشان داد در میزان مسوولیت‌پذیری بین گروه‌های سنی تفاوت معنی‌دار وجود دارد؛ به این معنی که، گروه سنی پنجم بیشترین میزان مسوولیت‌پذیری، و گروه اول کمترین میزان مسوولیت‌پذیری را داشتند. به‌عبارتی، مسوولیت‌پذیری از نوجوانی تا سنین بزرگسالی تحولی افزایشی داشته است. در میزان مسوولیت‌پذیری افراد تحت تاثیر سبک‌های فرزندپروری مختلف نیز تفاوت وجود داشت. میزان مسوولیت‌پذیری در افراد دارای والدین مقتدر و سختگیر، بیشتر، از سبک ldquo;بی‌اعتنا rdquo; بود. بنابراین به‌طورکلی، از لحاظ سنی افراد چهل و پنج تا پنجاه و پنج ساله و دارای والدین مقتدر، بیشترین میزان مسوولیت‌پذیری را داشتند. بحث و نتیجه‌گیری: یافته‌های این پژوهش نشان داد بررسی‌های بیشتر بر روی گروه‌های سنی گسترده‌تر، با استفاده از طرح‌های طولی منسجم، چشم‌اندازی کلی از تغییرات میزان مسوولیت‌پذیری در سنین مختلف؛ که تحت تاثیر تغییر سبک‌های فرزندپروری ایجاد شده است، به‌دست می‌دهد تا در درازمدت در امر فرزندپروری و آموزش به والدین و سیستم آموزشی کمک کند.

A Developmental Study of Responsibility and Its Relationship with Perceived Parenting Styles among Yazd Residents

Introduction: Responsibility takes on different meanings and levels during different courses of human life and is closely related to the way children are raised by their parents, particularly in the early ages of their life. The developmental changes in responsibility and its relationship with the perceived parenting styles of Yazd residents were studied in the framework of a crosssectional analysis.Methods: Using both causalcomparative and correlational research designs, the population consisted of three hundred fiftyone fiftyone men and women aged twelve to seventyfive years old were recruited in six age groups. Depending on the age differences, the first(twelve to thirteenyearolds), second(fifteen to seventeenyearolds), third(twenty to twentyfiveyear olds), and fourth group(thirtyfive to fortyyearolds) were selected using multistage random sampling, while the fifth(fortyfive to fiftyfiveyearolds), as well as sixth (groups over sixtyyearolds), were selected by using a convenience sampling method. The whole sample filled out the perceived parenting styles questionnaire and the California psychological inventory for measuring responsibility.Results: The findings from the analysis of variance (MANOVA) showed that there was a significant difference in the responsibility scores between the age groups i.e. the fifth age group scored the highest scores of responsibility and the first group had the lowest scores. In other words, responsibility developed increasingly, during the period of transition from adolescence to adulthood. There was also a difference in the responsibility scores of individuals with different parenting styles. Responsibility scores in people with authoritative and strict parenting styles were more than the neglecting style. Thus, in general, people aged fortyfive to fiftyfive years old with authoritative parents had the highest scores of responsibility.Conclusions: The findings indicated that further studies on broader age groups, using coherent longitudinal research design, will provide an overview of changes in responsibility at different age courses. Results from changes in parenting style and responsibility will help parents and policymakers in educational systems in planning better policies and programs in the long run.