تالاب انزلی در اغمای مرگ ( بررسی اکولوژیک - فلورستیک)

تالاب انزلی واقع در راستای ساحل جنوبی دریای خزر روزگاری دارای 60 کیلومتر طول (در امتداد شرقی - غربی )و با وسعتی در حدود 250 کیلومترمربع بود . این بستر آبی یکی از بزرگترین منابع آب شیرین با پیرامونی از روستاهای متعدد و اباد است . قبل از 70 سال گذشته این تالاب راه آبی ورود به دریای خزر برای مسافرت به آن سوی کرانه دریا و به اروپا بود . تا نیمه قرن میلادی گذشته این تالاب تامین کننده نیازهای غذائی (پروتئین و برنج)مردم پیرامون خود و دارای اهمیت اقتصادی و محیطی برای رفع مایحتاج زندگی روزمره مردم گیلان به شمار می رفت . ارتباط طولانی (چندین قرن )مردم پیرامون آن با تالاب و آن سوی دریای خزر ، سبب نوعی عادات و شیوه زندگی وابسته به این بستر آبی حیات گردید و تالاب در واقع نوعی هویت برای مردم آن سامان شد . داستانهائی که مردم در مورد گذشته این تالاب شنیده بودند و یا همراه با خاطرات خود بازگو میکردند ، همه مایه نوعی فرهنگ خاص بی پیرایه و سالم و برگرفته از ذات طبیعت برای آنها شد . در طول 30 سال اخیر نظام چرخه تعادلی این تالاب (بر اثر دستکاریهای انسانی )دچار تحولات سهمگین ، هولناک ، پیری زودرس و اغمای مرگ آور - که می باید هنوز نسلهای آینده نیز از آن بهره می گرفتند -شد . اقداماتی که در سالهای اخیر به عنوان احیاء تالاب در آن صورت گرفت - چه آگاه و چه ناآگاه - آلودگیها را در آن غیر قابل کنترل ، عمیق تر و آینده آن را تاریکتر ساخت . مسائل جاده سازی و اقدامات اخیر چه در حوضه و چه پیرامون آن سبب شد تا این تالاب دیگر بستر حیاتی آبی و ذخیره گاه زیستی شناخته شده جهان نباشد و اعتبار خود را در فهرست بین المللی تالابهای جهان از دست بدهد . این نوشته حاصل تحقیق و بازدیدهای مکرر و مطالعه تالاب انزلی از سال 1339 تا سال 1380 است . بخش اول این مقاله شامل تاریخ مطالعات تالاب انزلی و پیامدها و تحولات ناشی از اثرات انسانی است . بخش دوم این نوشته به چگونگی پراکنش گیاهان آبزی تالاب و تنوع زیستی گونه های گیاهی آن اشاره دارد .