تحلیل محتوا و تطبیق چالش ‌های محیط‌ زیستی ایران و جهان در پانزده سال اخیر (1380 الی 1394 شمسی- 2000 الی 2014 میلادی)

این مطالعه به بررسی وضعیت کنونی، شباهت‌ها و تفاوت‌های چالش‌های محیط‌ زیستی ایران و جهان طی پانزده سال اخیر از ابتدای سال 1380 تا پایان سال 1394 شمسی و ابتدای سال 2000 تا پایان 2014 میلادی می‌پردازد. بدین منظور، بیش از 2600 مقاله‌ محیط‌ زیستی از میان حدود ده‌هزار مقاله و از بین 24 مجله‌ داخلی و بین‌المللی تحلیل و بررسی شده است. روش پژوهش کمّی با تکنیک تحلیل محتوا و رویکرد تحلیلی بوده است. یافته‌های مطالعه نشانگر استخراج 21 سرفصل محیط‌ زیستی است. از بعد کمّی، علی‌رغم حرکت آرام افزایش تعداد مقالات داخلی، ظرفیت قابل‌ توجهی در این زمینه وجود دارد. از بعد کیفی، در مقیاس بین‌المللی توجه توامان به هر دو تفکر سبز و قهوه‌ای چالش‌های محیط‌ زیستی مشاهده می‌شود؛ ولی در مقیاس داخلی، توجه غالب به چالش‌های ناظر بر تفکر قهوه‌ای بوده است. سرفصل اول چالش‌های محیط‌ زیستی ایران و جهان به‌ترتیب «بهداشت، فاضلاب، پسماندهای جامد» و «اقلیم» بوده است. در مقالات داخلی، سرفصل محیط‌ زیستی «آب» پُرتکرارترین موضوع در مجلات منتخب بوده و به سرفصل‌های «توسعه‌ پایدار»، «انرژی» و «تالاب‌ها» کمتر تاکید شده است. اولویتِ نخست ‌بودن دستورالعمل‌های سبز در الگوی بین‌المللی و دستورالعمل‌های قهوه‌ای در مقیاس داخلی گویای فاصله‌ کیفی تحقیقات محیط‌ زیستی داخل با خارج از کشور است. تمرکز غالب موضوعات محیط‌ زیستی بر شش سرفصل نخستِ استخراج‌ شده نیز حاکی از نقاط ضعف هر دو مقیاس از مطالعات محیط‌ زیستی است. نتایج این مطالعه برای پایه‌ریزی تفکرات راهبردی در برنامه‌ریزی و بازنگری پژوهش‌های محیط‌ زیستی، مطابق با چالش‌های موجود و آتی کشور قابل‌استفاده است.