تعیین سهم عرصه‌‌های بیابانی در تولید غبار ریزشی با استفاده از روش منشایابی (مطالعه موردی: یزد)

در دهه‌های اخیر پدیده گرد و غبار به یکی از نگرانی‌‌های بزرگ در محیط‌‌زیست تبدیل شده است. نخستین گام برای مقابله با غبار ریزشی در محیط شهری شناسایی منشا آن است. در این تحقیق سعی شده است که سهم رخساره‌‌های دشت یزد- اردکان شامل عرصه‌‌های شوره‌‌زار، کلوتک و یاردانگ، تپه‌ماهورهای نیوژن، دشت‌‌سر اپانداژ و رسوبات آبی آن به‌منزله منابع برون‌شهری غبار ریزشی با استفاده از روش منشایابی تعیین شود. نمونه‌‌برداری در دو مرحله صورت گرفت: 1. نمونه‌‌برداری از خاک سطحی عرصه‌‌های مذکور در دشت ‌‌یزد- اردکان و 2. نمونه‌‌برداری از غبار ریزشی بر سطح یزد در 33 ایستگاه با نصب تله رسوب‌‌گیر تیله‌‌ای. به منظور تعیین عناصر ردیاب، غلظت عناصر سنگین با استفاده از دستگاه جذب اتمی شعله‌‌ای قرایت شد. برای مشخص‌کردن ترکیب بهینه از عناصر ردیاب در آنالیز تشخیص از روش گام به گام استفاده شد. نتایج مدل چندمتغیره ترکیبی و روش بهینه‌‌سازی نشان داد که سهم رخساره‌‌‌های شوره‌‌زار- کلوتک و یاردانگ و تپه‌ماهورهای نیوژن- دشت‌‌سر اپانداژ به ترتیب برابر با 9/99 و 1/0 درصد است. ارزیابی مدل مذکور نشان‌‌دهنده ضریب کارایی بالای مدل و خطای نسبی پایین است. نتایج این مدل با مشاهدات صحرایی در منطقه مورد مطالعه کاملاً هم‌‌خوانی دارد.