نقش کاربری‌های اطراف رودخانه سیاهرود قایم‌شهر روی باقیمانده آفتکش‌های ارگانوفسفره و ارگانوکلره موجود در آب و رسوب

در این تحقیق تاثیر کاربری‌های اطراف رودخانه سیاهرود قایم‌شهر روی غلظت باقیمانده آفت‌کش‌ها در آب و رسوب بررسی شد. 11 سم ارگانوکلره (2,4'-ddd، 2,4'-dde، 2,4'-ddt، 4,4'-ddd، 4,4'-dde، 4,4'-ddt، aldrine، deldrin، ?-hch، b-hch و ?-hch) و 3 سم ارگانوفسفره (chlorpyrifos، diazinon و edifenphos) در آب و رسوب رودخانه سیاهرود قایم‌شهر در 7 ایستگاه (7 کاربری) و در سه فصل تابستان (فصل پرمصرف) بهار (فصل خشک یا کم‌باران) و پاییز (فصل تر یا پرباران) نمونه‌برداری شدند. سموم موجود در آب از طریق کارتریج و حلال شستشودهنده اتیل استات و سموم موجود در رسوبات با روش حلال- حلال (نرمال هگزان- دی‌کلرومتان) و حمام فراصوتی استخراج شدند و برای تمیزسازی از ستون حاوی فلوریسیل نیمه‌فعال استفاده شد و از طریق دستگاه gc/ecd اندازه‌گیری شدند. در نمونه‌های آب مقدار غلظت ddt‌ها از مقدار lod تا 050/0 و سیکلودی آن‌ها از lod تا 020/0 و hch‌ها از lod تا 780/0 و آفت‌کش‌های ارگانوفسفره تا ?g/l86/1 و در نمونه‌های رسوب ddt‌ها از lod تا 080/0 و سیکلودی آن‌ها تا ?g/gdw 040/0 و hch‌ها تا ?g/gdw 170/0 و آفت‌کش‌های ارگانوفسفره تا ?g/gdw 29/3 بوده است. نتایج نشان می‌دهد که در خصوص بقایای سموم ارگانوکلره در آب، بیشترین تاثیر را کاربری مسکونی و بعد از آن کاربری کشاورزی داشته و در رسوب بیشترین تاثیر برای کاربری کشاورزی و مسکونی بوده است و در خصوص بقایای سموم ارگانوفسفره، هم در آب هم در رسوب، به ترتیب کاربری‌های کشاورزی و باغات، مسکونی و کشاورزی (شالیکاری) بیشترین تاثیر را داشته‌اند. کمترین تاثیرات مربوط به کاربری‌های جنگل، کشاورزی 1، مسکونی 1 (شهر قایم‌شهر) و کشاورزی 3 است. در تمامی نمونه‌های آب و رسوب، در همه ایستگاه‌ها و در سه فصل، غلظت سموم آلی فسفره به علت مصرف فعلی آن‌ها بیشتر بود.