مکان‌یابی بهینه فضاهای سبز در سکونتگاه‌های روستایی (مطالعه موردی: نقاط روستایی شهرستان خواف)

پارک‌ها و فضاهای سبز از جمله کاربری‌هایی به شمار می‌روند که توزیع و پراکنش آن‌ها در سطح شهر و روستا اهمیت زیادی دارد. فضای سبز،‏ به‌منزله یکی از شاخص‌های توسعه‌یافتگی جوامع، دارای ابعاد زیست‌محیطی،‏ اجتماعی،‏ فرهنگی،‏ اقتصادی و کالبدی است و برای اینکه نقش‌ها و عملکرد‌های خود را به خوبی ایفا کند،‏ اولین و مهم‌ترین گام تعیین مکان‌های مناسب برای آن است که پیش‌زمینه آن تجزیه ‌و ‌تحلیل تناسب فضای سبز است. در این تحقیق نیز تلاش شده است با در نظر گرفتن عوامل موثر در مکان‌یابی کاربری فضای سبز، با ارایه الگویی مناسب، به توزیع بهینه فضای سبز در نقاط روستایی نمونه در شهرستان خواف با استفاده از gis بپردازد. برای نیل به این هدف از معیارهای واقع‌شدن در زمین‌های با کاربری‌های مناسب مانند زمین‌های بایر، زراعی، مخروبه، نزدیکی به مراکز آموزشی، فرهنگی و مسکونی، دسترسی به شبکه معابر، قیمت و مساحت مناسب استفاده شد. سپس، برای هر کدام از عوامل موثر در مکان‌یابی پارک‌ها و فضای سبز، لایه‌های اطلاعاتی در محیط gis تهیه و با استفاده از روش‌های آنالیز تصمیم‌گیری چندمعیاره (mcda) همچون استفاده از فرایند تحلیل سلسله‌مراتبی (ahp)، به هر یک وزن مناسبی اختصاص داده شد. در ارزیابی انجام‌شده، قیمت اراضی با ضریب 351/0 بیشترین تاثیر را در مکان‌یابی فضاهای سبز روستایی و مساحت زمین با ضریب 077/0 کمترین تاثیر را داشته است. نتایج تلفیق لایه‌های اطلاعاتی، زمین‌های هر روستا را برای انتخاب مکان‌های مناسب برای فضای سبز به 4 کلاس طبقه‌بندی کرد. در مقایسه تطبیقی با مکان پیشنهادی این کاربری در طرح هادی روستاها مشخص شد که تقریباً مکان پیشنهادی و موجود کاربری فضای سبز در روستاهای نمونه منطبق با پهنه‌های کاملاً مناسب و مناسب است.