به ‌‌کارگیری ارزیابی ‌‌راهبردی‌‌ محیط‌‌زیست به منظور تدوین سیاست‌‌های برنامه توسعه پایدار دریاچه ارومیه

تخریب تالاب‌‌ها هشداری جدی بر ناپایداری توسعه است. به‌‌رغم ارزش‌‌های حفاظتی دریاچه ارومیه، عرصه‌‌های حیات محیط‌‌‌‌زیستی، اقتصادی و اجتماعی آن سرزمین روندی قهقرایی دارد. توقف روند فزاینده مسایل در مقیاس‌‌های کلان مانند آبریز ارومیه، نیازمند سندی است که حاوی سیاست‌ها و راهبردهای بالادست باشد. بنابراین، اتخاذ رویکرد ارزیابی‌‌ راهبردی‌‌ محیط‌‌زیست در حوضه آبریز ارومیه ضروری به نظر می‌‌رسد. هدف این مطالعه شناسایی زنجیره‌‌های علت و معلولی تخریب سرزمین دریاچه ارومیه و تدوین راهبردها و سیاست‌‌های لازم در برنامه‌‌ریزی توسعه ‌‌پایدار در چارچوب مراحل ارزیابی ‌‌راهبردی ‌‌محیط‌‌زیست است. در مرحله غربالگری از طریق مدل نیروی محرکه، فشار، وضعیت، اثر و پاسخ، ارتباط اختلالات با انواع توسعه بررسی و پاسخ‌‌هایی مناسب ارایه شده است. در مرحله دامنه‌‌یابی، ابتدا مقیاس‌‌های مهم، عوامل کلیدی (اجزای متغیر اکولوژیکی و اجتماعی) و پیش‌‌شرط‌‌های تقویت مشارکت مشخص شد. به منظور تکمیل دامنه‌‌یابی، پاسخگویی به نیروهای محرک تخریب در مقیاس آبریز به‌منزله هدف راهبردی بلندمدت تعیین شد. همچنین، پاسخگویی به فشارها در مقیاس آبخیز و پاسخ به وضعیت پهنه اکولوژیکی به‌منزله اهداف راهبردی میان‌‌مدت معرفی شد. در مرحله ارزیابی با توجه به عوامل کلیدی، اولویت آبخیز‌‌ها برای پاسخگویی به فشار تعیین شد. به منظور تکمیل، اصلاح و ادامه این مطالعه، رویکردهای صحیح برای تصمیم‌‌گیری و پایش به راهبردها اضافه شد. نتیجه نهایی جداولی شامل ترکیب بهینه سیاست‌‌ها برای پاسخگویی به نیروی محرکه، فشار و وضعیت است. روش و نتایج، نقشه راهی برای تدوین اسناد بالادست و سیاست‌‌های توسعه ‌‌پایدار سرزمین تحت نظارت و سایر عرصه‌‌‌های تالابی است.