کاربرد روش PCAدر ارزیابی کیفیت بصری سیمای سرزمین (مطالعه موردی: حوزه زیارت استان گلستان)

کیفیت بصری سیمای محیط یکی از منابع مهم ملی، میراث فرهنگی و طبیعی است که زیبایی‌اش تحسین می‌شود. خصوصیات بصری سهم مهمی در هویت ناحیه و حس مکان دارد، به لذت بردن مردم از محیط طبیعی و مصنوع اطرافش کمک می‌کند و سبب جذب سرمایه‌‌گذاری و پیشرفت‌‌های اقتصادی و اجتماعی منطقه می‌‌شود. شناخت عوامل و معیارهای موثر در‌‌ کیفیت بصری سیمای سرزمین به‌منزله ابزار مناسب برای ارزیابی و مکان‌‌یابی مناطق دارای ارزش زیبایی‌‌شناختی می‌‌تواند مدیران و برنامه‌‌ریزان را در انتخاب لکه‌‌های حفاظتی و مدیریت موثر سیماهای دارای ارزش بصری یاری رساند. حوزه زیارت استان گلستان نیز با توجه به مواهب زیبایی‌‌شناختی آن به‌منزله یکی از قطب‌‌های اکوتوریسمی استان مطرح است. هدف این مطالعه تعیین مهم‌‌ترین معیارهای عینی و ذهنی موثر در ارزیابی کیفیت بصری سیمای سرزمین حوزه زیارت است، برای این منظور روش تحلیل مولفه‌‌های اساسی با استفاده از داده‌‌های پرسش‌‌نامه‌‌ای به کار گرفته شد. نتایج نشان دادند که از بین 15 معیار ذهنی استفاده‌شده در این پژوهش 5 معیار پیچیدگی، بافت، تنوع رنگ، منظره پیش روی بازدیدکننده و پاکیزگی محیط و از بین 8 معیار عینی 3 معیار تنوع تراکم پوشش گیاهی، قابلیت دید آبشار و قابلیت دید نقاط پرتنوع دارای بیشترین اهمیت‌اند. با توجه به قابلیت کاهش ابعاد داده‌‌ها و انعطاف‌پذیری روش تحلیل مولفه‌‌های اساسی، این روش در علوم محیط‌زیستی نیز می‌‌تواند کاربرد وسیعی داشته باشد. این روش را می‌‌توان در محیط‌‌های مختلف با توجه به شرایط محیطی خاص آن منطقه به کار برد و مهم‌‌ترین معیارهای تاثیرگذار را تفکیک کرد. با بهره‌‌گیری از نتایج این پژوهش می‌‌توان پرسش‌‌نامه‌‌های مطالعاتی از این قبیل را با پرسش‌‌های کمتری شکل داد. بنابراین، مدیران مناطق گردشگری می‌‌توانند با صرف هزینه و وقت کمتر به شناخت کیفیت بصری مکان مورد نظر دست یابند.