مدیریت ریسک محیط‌زیستی خط لوله انتقال فرآورده‌های نفتی بندرعباس- سیرجان به روش پاپیونی (Bow_Tie)

این مطالعه با هدف ارزیابی و مدیریت ریسک محیط‌زیستی خط لوله فرآورده‌های نفتی بندرعباس-سیرجان به طول تقریبی 273 کیلومتر به انجام رسید. بدین منظور ابتدا ریسک محیط‌زیستی با روش سیستم شاخص‌گذاری ارزیابی شد. در این راستا شناسایی مخاطرات و ارزیابی ریسک از طریق تحلیل دو شاخص مخاطرات کل و آثار و تعیین امتیاز ریسک بر اساس مدل ریسک نسبی روش شاخص‌گذاری صورت پذیرفت. سپس، امتیاز ریسک با استفاده از نرم‌افزار arc gis 9.3 در سه سطح ریسک زیاد (08/0-26/0)، متوسط (26/0-44/0) و کم (44/0-62/0) در طول مسیر خط لوله پهنه‌بندی شد. به منظور مدیریت ریسک محیط‌زیستی از روش پاپیونی (bow_tie) بهره‌ گرفته شد. این روش قابلیت نمایش ارتباط تمامی مولفه‌های موجود در تحلیل عوامل بالقوه آسیب‌رسان با اقدامات کنترلی، فعالیت‌ها و وظایف بحرانی را دارد و روشن‌ترین تصویرسازی گرافیکی از مدیریت ریسک است. نتایج این مطالعه حاکی از آن است که 7 درصد از مسیر خط لوله واجد پتانسیل ریسک زیاد (بازه امتیاز ریسک 08/0 تا 26/0) است. موثرترین عوامل در بروز ریسک نیز ویژگی‌های طراحی (پتانسیل جابه‌جایی خاک) و پتانسیل تخریب عوامل ثالث شناخته شد. برای کاهش و کنترل ریسک‌های شناسایی‌شده نیز راهکارهای مدیریتی در قالب مدل پاپیونی ارایه شد. از جمله اقدامات پیشگیرانه و کنترلی پیشنهاد‌شده می‌توان به ایجاد سیستم هشدار‌دهنده، عکس‌العمل مناسب نسبت به تماس‌ها، استفاده از تجهیزات نگهدارنده، قطع سریع جریان داخل لوله، تخلیه فرآورده‌های داخل لوله، اطلاع‌رسانی سریع و احیا و بازسازی مناطق آسیب‌دیده اشاره کرد.