حفاظت و باز زنده سازی منظر رود دره دربند بر اساس الگوهای رفتاری

ساختارهای طبیعی موجود در کالبد شهر، در بهبود کیفیت شهرها، ارتقای ارزش‌های زیبایی شناختی، اکولوژیک و اجتماعی از اهمیت ویژه‌ای برخوردارند و بستری برای فعالیت‌های تفریحی و گردشگری ساکنان شهرها به شمار می‌روند. با توجه به تخریب محیط رود دره‌ها در تهران تحت تاثیر رفتارهای گردشگران و ساخت و سازهای بی رویه در محدوده، هدف این پژوهش بر حفاظت از محیط رود دره و باز زنده سازی آسیب‌های وارده بر منظر رود دره قرار گرفت. روش شناسی پژوهش، جامعه شناسی زندگی روزمره یا روش شناسی مردم‌نگار است که رفتارها را در ارتباط با محیط مورد بررسی قرار می‌دهد. ثبت رفتارها با روش مشاهده ساده و با روش عکسبرداری صورت گرفت و نمایش فضایی رفتارها بر روی نقشه منطقه مستند شد که نقشه الگوهای رفتاری نام گرفت. نقشه الگوهای رفتاری در سه مقطع صبح، ظهر و شب ترسیم شد و به موازات آن، تحلیل منظر بر اساس معیارهای زیبایی شناختی و تحلیل رفتارهای استفاده‌کنندگان با توجه به تاثیرات آنها بر محیط طبیعی در قالب رفتارهای هنجار (سازگار با محیط) و ناهنجار (ناسازگار با محیط) انجام شد و سپس، راهکارهای طراحی به گونه‌ای پیشنهاد شد که بر اصل حفاظت از محیط کوهستان و رود دره تاکید داشته باشد و به این ترتیب رفتارهای سازگار با محیط را تقویت کرده و رفتارهای ناسازگار را کمرنگ‌تر و آسیب‌های محیطی ناشی از حضور گردشگران را به حداقل برساند. در مقاله حاضر، رود دره دربند به عنوان نمونه پژوهشی انتخاب شد که به طراحی محیطی با هدف سازگاری هر چه بهتر رفتارها با محیط، در عین حفاظت از ساختارهای طبیعی درون شهری انجامید.