ارزیابی سمیت و خطر سلامت مرتبط با عناصر بالقوه سمی (روی، سرب، کادمیم و کروم) خاک حاشیه جاده ‏‏ای شهر همدان

حمل و نقل جاده ‏ای به یکی از منابع اصلی آلودگی فلزی تبدیل شده است که می‏‌تواند بر خاک‌های کنار جاده‌ها تاثیر بگذارد. از این‌رو، در پژوهش حاضر، به‏ منظور ارزیابی خطر سمیت و سلامت مرتبط با عناصر بالقوه سمی (روی، سرب، کادمیم و کروم) خاک حاشیه جاده‌ای شهر همدان، پس از برداشت 63 نمونه خاک سطحی در طول 700 متر از یک قطعه 9 کیلومتری از جاده‏ های گلتپه، رزن و کرمانشاه در سال 1398 و آماده‌سازی و هضم اسیدی نمونه‏‌ها در آزمایشگاه، محتوی عناصر در آن‌ها به‌روش طیف‌سنجی نوری پلاسمای جفت شده القایی (icp-oes) خوانده شد. نتایج محاسبه شاخص جامع آلودگی نمرو (nipi) نشان داد که آلودگی عناصر روی، سرب، کادمیم و کروم در ایستگاه‎‌های با جحم ترافیک زیاد (رزن و کرمانشاه) شدید و بیان‌‏گر تاثیر ورودی‌های انسانی به‌ویژه با منشا ترافیک بوده است. همچنین، میانگین مقادیر شاخص‏ خطر سمیت بوم‌شناختی (tri) عناصر در نمونه‏‌های خاک بیان‌گر عدم سمیت بود. نتایج حاصل از ارزیابی خطر سلامتی نشان داد که در همه ایستگاه‌های نمونه‌برداری مقادیر شاخص خطر تجمعی غیرسرطان‏‌زایی (hi) عناصر مورد مطالعه برای هر دو گروه کودک و بزرگسال در طبقه خطر کم قرار داشت. از طرفی، خطر سرطان‌زایی (cr) کروم در هر دو رده سنی در سطح قابل ‏تحمل بود، در حالی‏ که، سرب و کادمیم خطر سرطان‌زایی قابل توجهی نداشتند. در مجموع، به‏‏ منظور حفظ سلامت محیط و انسان نسبت به پایش منظم محتوی عناصر بالقوه سمی و ارزیابی مخاطره سلامت خاک‌های آلوده به فلزات سنگین توصیه می‌شود.

assessing the toxicity and related health risks of potentially toxic elements (zn, pb, cd, and cr) in the roadside soils of city of hamedan

the road transportation has become one of the major metal contamination sources that could impact on roadside soils. therefore, this study was conducted to evaluate the toxicity and related health implications of roadside contaminated soils with zn, pb, cd, and cr in city of hamedan, west of iran. in so doing, a total of 63 surface soil samples were collected along 700 m of a 9 km segment of the three major highways (i.e. goltepeh (g), razen (r) and kermanshah (k)) in hamedan province. after acid digestion of samples, the element contents were determined using inductively coupled plasma optical emission spectroscopy (icp-oes). the computed values of the nemrow integrated pollution index (nipi) showed that the pollution of all the analyzed elements in the highways with higher traffic volume (i.e. r and k) could be classified as severe, indicating that effect of human activities, especially with the traffic origin. also, based on the mean values of the toxic risk index (tri) of the elements, the soil samples could be classified as ’non-toxicity’. besides, the non-carcinogenic risk index (hi) values of the tested elements suggested that the hi could be classified as ’low risk’ for both children and adults. moreover, the carcinogenic risk (cr) of cr was at a tolerable level for both children and adults, while pb and cd have been shown no significant carcinogenic risk. in conclusion, it is suggested that contaminated soil analyses be included in future studies in order to maintain environmental and human health.