اولویت بندی واحدهای همگن مناظر طبیعی به روش آنتروپی شانون ویکور (مطالعه منطقه حفاظت شده البرز مرکزی تحت مدیریت استان البرز)

شناسایی واحدهای همگن، یکی از فرازهای مهم در برنامه‌ریزی و مدیریت سرزمین است. از این‌ رو در این پژوهش جهت تعیین واحدهای همگن منظر که پایه مطالعات ارزیابی و زیباشناسی مناظر را تشکیل می‌دهد؛ ابتدا از طریق مرور منابع، معیارها و شاخص‌های مورد استفاده تشخیص واحد همگن شناسایی شد. سپس بر این اساس و با توجه به مقیاس مطالعه و شرایط منطقه مورد مطالعه، شاخص‌های مورد استفاده برای تشخیص واحد همگن و نقشه‌سازی با هدف ارزیابی منظر انتخاب شد. پس از آن به تهیه نقشه هر یک از آن‌ها پرداخته شد و از طریق همپوشانی آن‌ها نقشه واحد همگن منظر تهیه شد. در نهایت اولویت‌بندی واحدهای همگن منظر براساس سه معیار فاصله تا شبکه دسترسی، فاصله تا سکونتگاه‌های روستایی و فاصله از محدوده‌های غیر قابل دسترسی به منظر با استفاده از روش آنتروپی شانون – ویکور صورت گرفت. شاخص‌های تشخیص واحد همگن شامل ارتفاع، شیب، منظر گیاهی، قابلیت دید روستا، قابلیت دید رودها اصلی و فصلی، ریختار زمین و خاک، تیپ و تراکم پوشش گیاهی بود. تلفیق مکانی نقشه شاخص‌ها منجر به شناسایی913 واحد همگن منظر در قالب 147 ترکیب مختلف شد. نتایج نشان داد 18 درصد مساحت منطقه، برای ارزیابی زیباشناختی با هدف گردشگری مناسب است. اولویت‌بندی با روش آنتروپی ویکور نشان داد، حدود 10 درصد واحدهای همگن شناسایی شده بالاترین اولویت برای ارزیابی زیباشناختی با هدف گردشگری دارد. یافته‌های این پژوهش نشان داد، با کاربرد شاخص‌های مکانی مرتبط با ارزیابی منظر، می‌توان واحد ارزیابی مستقلی برای بررسی‌های منظرشناسی در برنامه‌ریزی سرزمین بویژه برای اهداف طبیعت گردی، شناسایی نمود.

Ranking Homogeneous Natural Landscape Units by Shannon Entropy Vikor Method (Case Study: Central Alborz Protected Area under the Management of Alborz Province)

Identification of homogeneous units is one of the important steps in land planning and management. Therefore, this study aims to characterize the homogeneous landscape units (HLUs) that form the basis of landscape assessment and aesthetics studies. At first, by literature review, some criteria and indicators have been chosen to identify the homogeneous unit. Then, on this basis and according to the study’s scale and the study area’s conditions, the indicators used to characterize the homogeneous unit and mapping with the aim of landscape assessment were selected. Then, maps of each of them were made, and by overlaying these maps, a HLU map was created. Finally, the HLUs were ranked based on three criteria i.e., distance to the road network, distance to rural settlements, and distance from inaccessible areas. We used the Shannon entropy Vikor method for alternatives’ priority. Homogeneous unit Characterization indicators included elevation, slope, vegetation landscape, village visibility, permanent and seasonal rivers visibility, landform and soil type, and vegetation type and density. The spatial integration of the indicators’ maps led to the characterization of 913 HLUs in the form of 147 different compositions (homogeneous landscape units). The results showed that 18% of the study area is suitable for aesthetic assessment for tourism. The ranking with the Shannon entropy Vikor method showed that about 10 percent of the characterized homogeneous units have the highest priority for aesthetic assessment with the purpose of tourism. The results of this study showed that by using spatial indicators related to landscape assessment, it is possible to identify an independent assessment unit for landscape assessments in geospatial land planning, especially for nature based tourism purposes.