آموزش محیط زیست در سیستم آموزشی ایران: تحلیل برنامه درسی دوره ابتدایی

هدف پژوهش حاضر، بازنمایی آموزش محیط زیست در سیستم آموزشی عمومی به‌عنوان گامی جهت حل بحران‌های زیست محیطی می‌باشد. طرح پژوهش حاضر، کمی و روش، تحلیل محتوا بوده است. جامعه آماری، کتاب‌های دوره ابتدایی بود که همه کتاب‌ها به عنوان نمونه انتخاب شدند. در مجموع 3961 صفحه مورد بررسی قرار گرفت. مولفه‌ها و شاخص‌های آموزش محیط زیست بر مبنای منابع پیشین استخراج و در کتاب‌ها مورد بررسی قرار گرفت. ابزار پژوهش حاضر، چک لیست و شامل مولفه‌های حفاظت از منابع طبیعی و انسان و محیط زیست بوده است. روایی محتوایی با استفاده از cvr بدست آمد که برابر با 0.90 و تایید گردید، پایایی نیز بر اساس ضریب توافقی 0.86 بدست آمد. بر مبنای یافته‌ها، بیشترین میزان توجه به شاخص‌های حفاظت از منابع طبیعی مربوط به شاخص اهمیت و حفظ محیط زیست ( کاهش آلودگی محیط زیست) و کمترین میزان توجه مربوط به شاخص بهره برداری صحیح از منابع تجدید ناپذیر می‌باشد که توجهی بدان نشده است. بیشترین میزان توجه شاخص‌های انسان و محیط زیست نیز مربوط به استفاده از وسایل نقلیه‌ی شخصی به جای عمومی و کمترین میزان توجه نیز در شاخص‌های متعددی مانند جنگل زدایی، تخریب لایه ازن، مصرف بی رویه مواد یکبارمصرف، افزایش مصرف انرژی، پسماندهای هسته‌ای بوده است. نتایج نشان دهنده توجه اندک به حوزه محیط زیست در برنامه‌درسی دوره ابتدایی می‌باشد و این مساله با توجه به معضلات زیست محیطی امروزه، بیش از پیش نگران کننده است.

Environmental Education in Iran's Educational System: Analysis of the Primary School Curriculum

The aim of the current research is to represent environmental education in the public education system as a step to solve environmental crises.The design of the current research was quantitative and the method was content analysis.The statistical population was primary school books, all books were selected as samples, and a total of 3961 pages were examined. The components and indicators of environmental education were extracted based on previous sources and examined in books.The tool of the current research was a checklist and included the components of protection of natural and human resources and the environment. Content validity was obtained using CVR, which was equal to 0.90 and confirmed, and reliability was obtained based on the agreement coefficient of 0.86. Based on the findings, the greatest amount of attention is paid to natural resource protection indicators related to the importance and preservation of the environment (reducing environmental pollution) and The least amount of attention is related to the index of correct exploitation of non-renewable resources, which has not been paid attention to. The highest amount of attention to human and environmental indicators is also related to the use of private vehicles instead of the public means of transportation and the least amount of attention has been in several indicators such as deforestation, ozone depletion, excessive consumption of disposable materials, increased energy consumption, and nuclear waste. The results show little attention to the field of environment in the primary school curriculum, and this issue is more worrying considering the environmental problems today.