ارزیابی روش‌های مدیریت منابع آلاینده غیر نقطه‌ای کشاورزی حاشیه رودخانه ارس (محدوده مکانی اصلاندوز تا پارس‌آباد، بازه زمانی 1372 تا 1386)

رودخانه ارس علاوه بر اهمیت زیست محیطی، نقش مهمی در زندگی مردم مجاور ایفا میکند. با توجه به افزایش اراضی کشاورزی مجاور و نرخ جریان کم مطرح شده، بارگذاری منابع آلاینده غیرنقطه‌ای کشاورزی به عنوان یکی از عوامل اصلی آلودگی رودخانه ارس شناخته شده است. امروزه شناسایی عوامل تاثیرگذار بر آلودگی غیرنقطه‌ای کشاورزی جهت کنترل اثرات نامطلوب روشهای مدیریت کشاورزی بر کیفیت آب رودخانه‌ها ضروری میباشد. در این تحقیق کاربری اراضی و کود به‌عنوان مهمترین عوامل تاثیرگذار بر آلودگی غیرنقطه‌ای کشاورزی شناخته شد. در ادامه اقدامات مدیریتی بمنظور کاهش آلودگی آب رودخانه از طریق تجزیه و تحلیل چندین سناریو توسط مدل عددی در بازة زمانی 1372 تا 1386 انجام گرفت. نتایج سناریو مدیریت کاربری اراضی نشان داد که با کاهش اراضی تحت کشت، بارهای آلودگی غیرنقطه‌ای در مقایسه با وضع موجود روند نزولی داشته، و حداکثر بار آلودگی با 34 % و 8 / 16% به ترتیب در نیترات و فسفات کاهش مییابد. همچنین با تغییرات کاربری کود نسبت به وضع موجود، تغییر کمتری در رواناب و بار آلودگی مواد مغذی مشاهده میشود. به طوریکه با کاهش 50 درصد برابر کود مصرفی نسبت به وضع موجود، نیترات با بیشترین تغییر به میزان 18/09 % و فسفات به میزان8/35 % کاهش مییابد. در محدوده مطالعاتی کاربری اراضی و کود مهم ترین عوامل تاثیرگذار برآلودگی غیرنقطه ای کشاورزی شناخته شد. به طور کلی نتایج نشان داد که مدیریت کاربری اراضی اثر بیشتری در کنترل تلفات آب ومواد مغذی نسبت به مدیریت کاربرد کود دارد. نتایج این مطالعه نشان می دهد، تنظیم مقادیر معقول در استفاده از اراضی تحت کشت وکود مصرفی در محدودیت های قانونی و عملی در این مطالعه، به بهبود قابل ملاحظه ای در کیفیت آب و تولیدات کشاورزی می انجامد.