بررسی ترجیحات کشاورزان جهت مشارکت در برنامه پرداخت برای خدمات اکوسیستم (pes) حوضه آبخیز دشت قزوین

پرداخت برای خدمات اکوسیستم (pes) از ابزارهای اقتصادی مدیریت منابع‌طبیعی و حفاظت از محیط‌ زیست می‌باشد. هدف این برنامه‌ از طریق ارائه مشوق‌های مستقیم به کشاورزان، جهت بهبود نتایج زیست‌محیطی اکوسیستم حاصل می‌شود. مشارکت در برنامه‌های pes داوطلبانه است، ‌بطوریکه طراحی برنامه‌ی موثر نیاز به بررسی دقیق ترجیحات کشاورزان دارد. دشت قزوین از نظر تولید محصولات کشاورزی و درآمدزایی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. اما متاسفانه در سال‌ها اخیر با مشکلات جدی به ویژه در حوضه آبخیز مواجه گردیده، بطوری که توجه به مسئله حفاظت و پایداری منابع آب در این منطقه ضروری بنظر می‌رسد. این مطالعه به بررسی ترجیحات کشاورزان جهت طراحی برنامه pes در راستای بهبود حوضه آبخیز دشت قزوین می‌پردازد و با استفاده از روش آزمون انتخاب و مدل لاجیت شرطی ترجیحات کشاورزان را کمی می‌کند. براساس نتایج، کشاورزان مشارکت در برنامه pes فرضی را به وضعیت موجود ترجیح می‌دهند. روش‌های پرداخت نقدی سالانه ثابت به کشاورزان منفرد و پرداخت غیرنقدی (تجهیز زمین‌ها به روش‌های نوین آبیاری)، در ایجاد انگیزه مشارکت در کشاورزان معنی‌دار بوده و ضرایب مثبت آن‌ها با نظریه‌های اقتصاد همخوانی دارد. کشاورزان ترجیح بیشتری نسبت به تغییر الگوی کشت نسبت به اصلاح روش آبیاری دارند. همچنین، با افزایش سطح مشروطیت، احتمال مشارکت کشاورزان کاهش می‌یابد.