تغییرات فیتوشیمیایی و مورفوفیزیولوژیکی اسطوخودوس (lavandula officinalis l.) در پاسخ به بسترهای مختلف کشت

مقدمه: از آنجایی که مواد موثره گیاه اسطوخودوس برای معالجه بیماری های مربوط به سیستم عصبی و درمان رماتیسم استفاده می شود، ارزیابی فیتوشیمیایی این گیاه بویژه در شرایط محیط کشت و تولید ضروری می باشد.هدف: این پژوهش به منظور بررسی اثر بسترهای مختلف کشت بر مقدار تغییرات اجزای اسانس، محتوای کلروفیل، عناصر غذایی، ویژگی های رشدی و ریشه زایی گیاه دارویی اسطوخودوس به اجرا درآمد.روش بررسی: آزمایش در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 10 تیمار و سه تکرار انجام شد .بسترهای مختلف کشت تولید گیاه در این تحقیق شامل m1: ماسه، m2: ماسه:پرلیت (1:2)، m3: ماسه:پیت ماس (1:2)، m4: ماسه:ورمی کمپوست (1:2)، m5: ماسه:پرلیت:پیت ماس (1:1:2)، m6: ماسه:پرلیت:ورمی کمپوست (1:1:2)، m7: ماسه:پیت ماس:ورمی کمپوست (1:1:2)، m8: ماسه:ورمی کمپوست:پیت ماس:پرلیت (2:1:1:2)، m9: ماسه:ورمی کمپوست:پیت ماس:پرلیت (2:1:1:4) و m10: ماسه:ورمی کمپوست:پیت ماس:پرلیت (2:1:1:6) بودند. نتایج: بسترهای مختلف کشت تاثیر معنی داری بر همه ی خصوصیات ریشه زایی گیاه، میزان کلروفیل، مقدار عناصر غذایی و همچنین میزان تغییرات اجزای اسانس گیاه اسطوخودوس داشت. لیمونن، بورنئول و کامفور به ترتیب بیشترین میزان ترکیبات اسانس را شامل شدند. بیشترین مقدار لیمونن و منوترپن های اکسیژنه در تیمار m1، درصد ریشه زایی و تعداد ریشه اصلی در تیمار m3، مقدار کامفور، کلروفیل و وزن خشک ریشه در تیمار m5، مقدار بورنئول در تیمار m8 و میزان منوترپن های هیدروکربنه در تیمار m10 مشاهده شد.نتیجه گیری: کاربرد بسترهای مختلف کشت در تولید و تکثیر گیاه دارویی اسطوخودوس علاوه بر اعمال تغییرات در خصوصیات مورفوفیزیولوژیکی گیاه می تواند به طور مستقیم سبب تغییر در خصوصیات فیتوشیمیایی و ترکیبات اصلی اسانس اسطوخودوس بشود.