القای ریشه‌های مویین در گیاه دارویی باباآدم (Arctium lappa L.)

مقدمه: باباآدم یکی از گیاهان دارویی بومی ایران و حاوی متابولیت‌های ثانویه مهمی مانند ترکیبات ضد‌سرطان آرکتین و آرکتی ژنین می‌باشد. استفاده از روش‌های زیست فناوری برای افزایش تولید این قبیل متابولیت‌های ثانویه اهمیت زیادی دارد. یکی از روش‌هایی که امروزه برای افزایش ترکیبات دارویی در گیاهان دارویی بسیار مورد توجه قرار گرفته است القای ریشه‌های مویین می‌باشد. هدف: استفاده از باکتری agrobactrium rhizogenes‌، استرین ar15834 به منظور القای ریشه‌های مویین در باباآدم بود. روش بررسی: از ریزنمونه‌های برگی و گیاهچه‌های کامل باباآدم برای القا ریشه های مویین استفاده شد. به منظور بهینه‌سازی محیط کشت و جلوگیری از قهوه‌ای شدن ریزنمونه‌های باباآدم، آنتی‌اکسیدان‌های مختلف شامل، اسید آسکوربیک (ascorbic acid) (asc)، اسید سیتریک (citric acid) (cit)، پلی‌وینیل پیرولیدون (polyvinylpyrrolidone) (pvp) و اِل- سیستیین (l-cysteine) (cys)، به تنهایی و یا به صورت ترکیب با هم در چند غلظت مختلف به محیط کشت افزوده شدند. برای تایید مولکولی ریشه‌های مویین، واکنش زنجیره‌ای پلی مراز (pcr) برای ژن rolb انجام گرفت. نتایج: نتایج نشان داد که که پلی‌وینیل‌پیرولیدون با غلظت 5/0 درصد(w/v) ، بهترین اثر آنتی‌اکسیدانی را داشت هر چند این‌ آنتی‌اکسیدان نتوانست از قهوه‌ای شدن بافت ریز‌نمونه در مرحله آلودگی با باکتری‌ آگروباکتریوم جلوگیری کند. وقتی از گیاهچه‌های کامل 2 تا 3 هفته‌ای برای القای ریشه‌های مویین استفاده شد، دو هفته پس از آلودگی، ریشه‌های مویین با فراوانی 5 درصد ظاهر شدند. نتیجه‌گیری: در این تحقیق، a. rhizogenes‌ ریشه های مویین را در باباآدم القا نمود. طبق بررسی‌های ما این اولین گزارش از القای ‌ریشه‌های مویین در گیاه باباآدم می‌باشد.