افزایش تبدیل هیوسیامین به اسکوپولامین در گیاهان اتوتتراپلویید پایدار بذرالبنج مصری

مقدمه: دستورزی سطح پلوییدی گیاهان همواره با بروز تغییرات چشمگیر در خصوصیات مورفولوژیک و بیوشیمیایی همراه می‌باشد و از آن به عنوان راهبردی موثر جهت اصلاح الگوی کمی و کیفی تولید متابولیت‌های ثانویه در گیاهان دارویی مختلف استفاده شده است. بذرالبنج مصری نژاد قاهره از منابع مهم تولید آلکالوییدهای تروپانی مخصوصاً هیوسیامین و مقدار اندکی اسکوپولامین بوده که در دهه‌های اخیر مطالعات مختلفی جهت بهبود تولید این ترکیبات، مخصوصاً اسکوپولامین به روی آن انجام شده است.هدف: بررسی پایداری سطح پلوییدی پس از القا تتراپلوییدی در گیاه بذرالبنج مصری (hyoscyamus muticus) و بررسی تغییرات کمی و کیفی الگوی تولید آلکالوییدهای تروپانی پس از دستورزی سطح پلوییدی می‌باشد. روش بررسی: در این مطالعه، ابتدا گیاهان اتوتتراپلویید بذرالبنج مصری جهت تایید پایداری سطح پلوییدی با استفاده از روش‌های مورفولوژیک، میکروسکوپی و فلوسایتومتری مورد بررسی قرار گرفتند. استخراج آلکالوییدهای تروپانی از برگ‌های گیاهان دیپلویید و تتراپلویید به عمل آمد و غلظت هیوسیامین، اسکوپولامین و تروپین توسط دستگاه gc-ms اندازه‌گیری شد. نتایج: مقایسات مورفولوژیک، میکروسکوپی و فلوسایتومتری پنج نسل پس از القا تتراپلوییدی، در راستای یکدیگر نشان‌دهنده پایداری سطح پلوییدی بودند. هر چند با تغییر سطح پلوییدی غلظت تروپین تغییر نیافته بود ولی نتایج نشان‌دهنده افزایش تبدیل هیوسیامین به اسکوپولامین در برگ و ریشه گیاهان تتراپلویید بود به نحوی که الگوی تولید آلکالوییدهای تروپانی به سمت اسکوپولامین تغییر یافته بود. نتیجه‌گیری: با توجه به ارزش تجاری بیشتر اسکوپولامین نسبت به سایر آلکالوییدهای تروپانی، تغییر سطح پلوییدی می‌تواند روش مناسبی جهت اصلاح و بهبود کیفیت تولید در گیاه بذرالبنج مصری باشد. گل‌واژگان: آلکالوییدهای تروپانی، بذرالبنج مصری، پلی‌پلوییدی، تتراپلوییدی، فلوسایتومتری، gc-ms