بررسی اجزای تشکیل‌دهنده اسانس سه گونه گیاه گل راعی (Hypericum spp.) در ایران

مقدمه: اسانس‌ها محتوی شمار زیادی از متابولیت‌های ثانویه فرار می‌باشند که کاربرد وسیعی در صنایع دارویی و بهداشتی یافته‌اند از جمله استفاده از اجزای اسانس‌ها در کنترل میکروارگانیسم‌های بیماری‌زا، به عنوان مثال تاثیر آلفا و بتا - پینن در کنترل باکتری‌های گرم مثبت جنس staphylococcus که عامل عفونت آندوکاردیت می‌باشند به اثبات رسیده است. هدف: شناسایی اجزای اسانس برخی گونه‌های گل راعی موجود در ایران به منظور مشخص نمودن مهم‌ترین ترکیبات و مقایسه آنها با یکدیگر بود.روش بررسی: اسانس‌گیری از اندام‌های تازه سه گونه .hypericum perforatum l، h. tetrapterum frise.وh. patulum thunb. به روش تقطیر با آب صورت گرفت و اجزای اسانس با استفاده از دستگاه گروماتوگرافی گازی (gc) و کروماتوگرافی متصل به طیف نگارجرمی (gc/ms) شناسایی شدند. نتایج: آنالیز اجزای اسانس نشان داد که در گونه‌ی h. perforatum آلفا - پینن (8/21 درصد)، نونان (7/9 درصد) و ان- اکتان (1/9 درصد) به ترتیب بیشترین اجزای اسانس می‌باشند، در حالی که در گونه‌ی h. tetrapterum ان - دکان (8/30 درصد) و ان - نونان (9/9 درصد) و همچنین در گونه‌ی h. patulumبتا - پینن (2/30 درصد) و آلفا - پینن (3/18 درصد) به ترتیب بیشترین اجزای اسانس را تشکیل می‌دادند.نتیجه‌گیری: در بین سه گونه‌ی مورد بررسی در این مطالعه اختلاف عمدتاً وابسته به گونه‌ی گیاهی بود. همچنین همان‌طور که اشاره شد اسانس گونه‌‌ی h. perforatum دارای مقادیر بالای آلفا - پینن و اسانس گونه‌ی h. patulum دارای مقادیر بالای آلفا و بتا - پینن می‌باشند که پتانسیل بالای این مونوترپن‌های مهم در درمان و پیشگیری بیماری‌هایی همچون بیماری عفونت آندوکاردیت به اثبات رسیده است لذا می‌توان این گونه ارزشمند دارویی به عنوان کاندیدی در برابر بیماری‌های عفونی دانست. گل‌واژگان: .hypericum perforatum l، h. tetrapterum، h. patulum، اجزای اسانس، آلفا - پینن، بتا - پینن، ان - آندکان