مطالعه اثر مهار‌کنندگی عصاره تام گیاه‌ پرسیاوشان بر باکتری‌های گرم مثبت و گرم منفی

مقدمه: پرسیاوشان با نام علمی (adiantum capillus-veneris l.) یکی از گونه‌های تیره سرخس می‌باشد که به صورت سنتی در درمان سرفه، علایم سرماخوردگی و ریزش منطقه‌ای مو استفاده می‌شده است. تحقیقات انجام شده روی عصاره متانلی اندام هوایی این گیاه آثار مهار‌کنندگی مشخصی را بر ضد‌میکروب‌های مختلف نشان می‌دهد.هدف: در این مطالعه اثر ضد‌باکتریایی عصاره تام گیاه پرسیاوشان بر 8 گونه باکتری گرم مثبت و گرم منفی مورد بررسی قرار گرفت.روش بررسی: گیاه پرسیاوشان از مزرعه گیاهان دارویی کندلوس در شمال کشور و در خرداد و تیرماه سال 1380، جمع‌آوری و نمونه هرباریومی از آن تهیه و سپس در هرباریوم دانشکده داروسازی دانشگاه علوم پزشکی تهران شناسایی و نام علمی آن تعیین شد. گیاه جمع‌آوری شده پس از تمیز و خشک کردن، توسط آسیاب پودر شده و در ظروف در بسته و به دور از نور و حرارت نگهداری شد. پس از استخراج عصاره هیدروالکلی این گیاه (به روش پرکولاسیون) با استفاده از متانل 96 درصد، تعداد 9 رقّت به ترتیب 10، 5، 5/2، 25/1، 625/0، 3125/0، 1562/0، 0781/0 و 0391/0 درصد (w/v)از عصاره تام گیاه پرسیاوشان تهیه شد. اثر مهار‌کنندگی عصاره تهیه شده روی 8 گونه باکتری گرم مثبت و گرم منفی به روش انتشار در دیسک (قطره پلیت، دیسک دیفیوژن و چاهک پلیت) مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج: نتایج نشان داد که عصاره تام گیاه پرسیاوشان در رقّت‌های فوق‌الذکر اثر مهار‌کنندگی قابل ملاحظه‌ای بر رشد بر استافیلوکوکوس اوریوس، اشریشیاکلی و هلیکوباکترپیلوری داشته در حالیکه سالمونلاتیفی، شیگلا سونه‌ای، سودوموناس آیروژینوزا، پروتیوس ولگاریس و استرپتوکوکوس پیوژنژ نسبت به عصاره پرسیاوشان حساسیّت قابل ملاحظه‌ای نشان ندادند. این یافته‌ها هماهنگی نسبی با مطالعات دیگر محقّقین نشان داد. نتیجه‌گیری: حاصل تحقیق پیش رو نشان می‌دهد که عصاره متانلی گیاه پرسیاوشان از رشد سه باکتری بیماری‌زا جلوگیری کرده است. مقایسه دو روش کمّی انتشار نیز نشان داد که روش چاهک پلیت در مقایسه با روش دیسک دیفیوژن، اثر مهارکنندگی بیشتری بر رشد میکروارگانیزم‌ها دارد که به نظر می‌رسد این خاصیت ضد‌باکتریایی به علت وجود ترکیبات فلاونوییدی در گیاه پرسیاوشان ‌باشد و گیاه مذکور ظرفیت استفاده‌های درمانی و پزشکی بسیاری را حایز است.