بررسی ترکیبات فیتوشیمیایی و فعالیت آنتی‌اکسیدانی کاهوی مواج‎ (lactuca undulata ledeb.‌) در 5 رویشگاه طبیعی ایران

مقدمه: کاهوی مواج (lactuca undulata ledeb.‌) گیاهی یکساله از تیره کاسنی است. یکی از مهم‌ترین ترکیبات فیتوشیمیایی سازنده این گیاه که در صنایع دارویی و غذایی اهمیت دارد، شیکوریک اسید است. هدف: هدف از تحقیق حاضر بررسی ترکیبات فیتوشیمیایی و فعالیت آنتی‌اکسیدانی کاهوی مواج جمع‌آوری شده از رویشگاه‌های مختلف ایران است. روش بررسی: به این منظور ساقه گیاهان در فاز زایشی از قم، بیارجمند، دشت میرزابایلو در خراسان شمالی، فیروزکوه و چشمه‌علی دامغان جمع‌آوری شدند. سپس میزان شیکوریک، کافئیک و کلروژنیک اسید با دستگاه hplc آنالیز شدند. همچنین میزان فنل، فلاونوئید و تانن کل اندازه‌گیری شد. فعالیت آنتی‌اکسیدانی نمونه‌ها به روش dpph مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج: داده‌های حاضر نشان داد که نمونه‌های جمع‌آوری شده از فیروزکوه، بیشترین میزان شیکوریک اسید (3.5 میلی گرم بر گرم وزن خشک) و نمونه های قم، بیشترین میزان کافئیک اسید (1.26 میلی گرم بر گرم وزن خشک) را داشتند. همچنین میزان فنل کل از 13.53 در نمونه‌های فیروزکوه تا 18.86 میلی‌گرم در هر گرم وزن خشک در نمونه‌های قم متغیر بود. نتایج حاصل نشان داد که میزان فلاونوئید کل در بین نمونه‌های جمع آوری شده از 5 منطقه مختلف در سطح 5 درصد و میزان تانن کل در سطح 1 درصد تفاوت معنی‌داری با یکدیگر داشتند. از طرفی دیگر بالاترین و کمترین فعالیت آنتی‌اکسیدانی به ترتیب مربوط به نمونه های جمع‌آوری ‌شده از قم و بیارجمند بود. نتیجه‌گیری: نتایج حاضر نشان داد که کاهوی مواج جمع‌آوری شده از فیروزکوه بالاترین میزان شیکوریک اسید را داشته و می‌تواند به عنوان یک گیاه بومی ایران منبع مناسبی برای تولید شیکوریک اسید باشد.

An investigation on phytochemical components and antioxidant activity of Luctuca undulata Ledeb. in 5 natural habitats of Iran

Background: Lactuca undulata is an annual herb belongs to Asteraceae family. Cichoric acid is the main component of Lactuca undulata which has different property in food and pharmaceutical industries. Objective: The goal of current research was to compare phytochemical components and antioxidant activity of Lactuca undulata which was collected from different regions of Iran. Methods: For this purpose, stem of plants were collected from Quom, Biarjemand, Mirzabiloo in north Khorasan, Firoozkooh and DamghanCheshmeh Ali during regenerative phase. Chicoric, Chlorogenic and Caffeic acid was evaluated by HPLC methods. Also total phenol, flavonoid and tannin contents were assayed. The antioxidant activity was measured by using DPPH assay. Results: The obtained results revealed that samples collected from Firoozkooh and Quom accumulated the highest amount of cichoric acid (3.5 mg/g Dry weight) and caffeic acid (1.26 mg/g Dry weight), respectively. Meanwhile the amount of total phenol was varied from 13.53 (in Firoozkooh collected samples) to 18.86 mg/g Dry weight (in Quom collected samples). The results showed that there was significant difference in total flavonoids (P˂ 5%) and total tannin (P˂ 1%) amount among samples collected from different regions. On the other hands, the highest and the lowest antioxidant activity was observed in samples collected from Quom and Biarjemand regions, respectively. Conclusion: The current data showed that Lactuca undulata collected from Firoozkooh contain the highest amount of cichoric acid and as an Iranian native plant can be a suitable source of cichoric acid production.