کاربرد دارویی سنتی گیاهان بومی منطقه چشمه گندو در شهرستان سپیدان (استان فارس)

مقدمه:‌ از دیرباز تاکنون گیاهان دارویی خودرو به عنوان منابع دارویی مهمی مورد استفاده قرار می‌گرفته‌اند. گیاه‌شناسی سنتی روش‌های ارزشمندی را برای یافتن گیاهان دارویی جدید و داروهای گیاهی عرضه می‌کند. هدف: هدف از این مطالعه جمع‌آوری و شناسایی گیاهان دارویی منطقه چشمه گندو واقع در بخش خفری شهرستان سپیدان است. روش بررسی: در سال 1396-1395 فلور گیاهان دارویی منطقه مطالعه شد. با استفاده از نقشه‌های جغرافیایی، گیاهان منطقه جمع‌آوری و با به کارگیری تجارب افراد بومی خصوصیات دارویی گیاهان و اندام‌های مورد استفاده ثبت شد. سپس نمونه‌ها با استفاده از منابع معتبر شناسایی شد. نتایج: در مجموع، 96 گونه گیاه دارویی متعلق به 35 تیره و 87 جنس در منطقه مورد مطالعه شناسایی شد که از آنها در درمان بیماری‌های مختلف از جمله بیماری‌های گوارشی، التیام زخم، آرامبخش، مقوی معده و.... استفاده می‌شود. همچنین با بررسی نوع گیاهان منطقه مشخص شد که بیشترین نوع مصرف به صورت جوشانده و دم کرده است. بزرگترین تیره از نظر تعداد گونه به ترتیب تیره نعناعیان با 20 گونه و تیره کاسنیان با 14 گونه می‌باشد. جنس مریم‌گلی نیز با 5 گونه بزرگترین جنس دارویی در منطقه تعیین شد. نتیجه‌گیری: با شناخت توانمندی‌های موجود و معرفی گیاهان دارویی با ارزش بومی، می‌توان جهت کشت وسیع و بهره‌برداری، گسترش سطح کشت گیاهان دارویی بر اساس نیاز بازار داخلی و خارجی و اطلاع‌رسانی و فرهنگ‌سازی برای حفاظت از منابع طبیعی اقدام کرد. بنابراین شناسایی گیاهان دارویی موجب حفظ ذخایر ژنتیکی و کمک به استقلال و خودکفایی دارویی کشور می‌شود.

Traditional usage of native medicinal plants of Cheshmeh Gandou region in Sepidan Township (Fars Province)

Background: From ancient times to now, native medicinal plants have been used as important medicinal source. Traditional botany offer valuable ways to find new medicinal plants and herbal medicines. Objective: The purpose of this study is to collect and identify of medicinal plants in the Cheshmeh Gandou area that located in the Khafri part of Sepidan Township. Methods: In 20162017, flora of medicinal plants of Cheshmeh Gandou region was studied. Using geographical maps, the plants of the area were collected and using the experiences of indigenous people, the medicinal properties of the plants and used organs were recorded. The samples were then identified using valid sources. Results: In total, 96 species of medicinal plants belonging to 35 families and 87 genera were identified in the region, which are used in the treatment of various diseases, including gastrointestinal diseases, healing of wounds, sedative, stomachic tonic, etc. Also, by the examining the type of plants in the region, it was determined that the most type of consumption is as boiled and brewed. The largest family was reported in terms of number of species respectively Lamiaceae family with 20 species and Asteraceae family with 14 species. The genus Salvia with 5 species was identified as the largest medicinal genus in the area. Conclusion: By recognizing the existing capabilities and introducing the indigenous medicinal plants, it is possible to act for extensive cultivation and exploitation, expand the cultivation of medicinal plants based on the need for domestic and foreign markets and provide information and culture for the conservation of natural resources. Therefore, the identification of medicinal plants preserves the genetic resources and helps to the countrychr('39')s medicinal independence.