بررسی ترکیبات اسانس گیاه مشگک (ducrosia anethifolia (dc.) boiss.) در ارتفاعات مختلف منطقه سیستان و بلوچستان ایران

مقدمه: نوع و مقدار ترکیبات موثره گیاهان دارویی در رویشگاه های طبیعی مختلف، تحت تاثیر عوامل جغرافیایی مختلف از جمله ارتفاع از سطح دریا قرار دارد. هدف: هدف از این مطالعه، شناخت اثر ارتفاع از سطح دریا بر کمیت و کیفیت ترکیبات اسانس گیاه مشگک (ducrosia anethifolia (dc.) boiss.) در رویشگاه‌های طبیعی آن در منطقه استان سیستان و بلوچستان بود. روش بررسی: اندام‌های هوایی گیاه مشگک در مرحله گل‌دهی کامل از ارتفاعات مختلف رویشگاه‌های گیاه در استان سیستان و بلوچستان شامل گروه های ارتفاعی 400-0، 800-400، 1200-800 و 1600-1200 متر ارتفاع از سطح دریا جمع‌آوری و در سایه خشک شدند. اسانس نمونه‌ها به روش تقطیر با آب با استفاده از دستگاه کلونجر استخراج و سپس جهت تعیین کمیت و کیفیت ترکیبات اسانس از دستگاه‌های gc و gc/ms استفاده شد. نتایج: نتایج نشان داد که ارتفاع رویشگاه تاثیر معنی‌داری بر میزان ترکیبات اصلی اسانس داشته است و cis-chrysanthenyl acetate با میانگین 44.77 درصد، مهمترین ترکیب اصلی اسانس بود که در ارتفاعات 400 -0 و 800 -400 متر از سطح دریا مشاهده شد. همچنین ndecanal، alpha;pinene، citronellal و p-cymene به ترتیب با 7.59، 3.37، 2.70 و 1.91 درصد از ترکیبات اصلی دیگر اسانس بودند که میزان آنها در ارتفاعات مختلف به طور معنی‌داری متفاوت بود. نتیجه‌گیری: بین ارتفاع از سطح دریا محل رویش گیاه مشگک و میزان ترکیبات اسانس گیاه دارویی مشگک رابطه معنی‌داری وجود دارد. همچنین ارتفاع از سطح دریا یک عامل مهم در تغییرات ترکیبات اسانس این گیاه می‌باشد.

Investigating the essential oil composition of Ducrosia anethifolia (DC.) Boiss. in differnet altitudes of Sistan and Baluchestan province, Iran

Background: The content and composition of effective components of medicinal plants in different natural habitats are affected by various factors such as elevation of sea level. Objective: The aim of this study was to investigate the effects of altitude of sea level on the essential oil composition of Ducrosia anethifolia Boiss in its natural habitats in Sistan and Baluchestan province, Iran. Methods: The plant aerial parts were gathered at full flowering stage from four different altitudes including altitudes of 0400, 800400, 800800 and 16001200 meters above sea level and dried in shade. The essential oil was extracted by the hydrodistillation method by Clevengertype apparatus. The composition of the essential oil was determined by combined GC/MS and GC. Results: Results showed that habitat height had a significant effect on the essential oils composition and cisChrysanthenyl acetate with an average of 44.77% was the main component, which was observed at 0400 and 400 800 m above sea level. Also, nDecanal, alpha;Pinene, Citronellal, and pCymene were 7.59%, 3.37%, 2.70% and 1.91% of the other main components, respectively. The amounts of these compounds at various altitudes were significantly different. Conclusion: A significant relationship between the altitude of sea level and essential oil components of Ducrosia anethifolia were observed. Also, sea level elevation was an important factor in changes of essential oil composition of this plant.