مطالعه مقایسه‌ای ترکیبات شیمیایی اسانس اندام هوایی سه جمعیت گیاه دارویی اگیر ترکی (acorus calamus) در ایران

مقدمه: خواص دارویی بسیار متنوعی برای گیاه اگیر ترکی با نام علمیacorus calamus ذکر شده است. با توجه به اینکه این گیاه اخیراً در ایران بازیابی شده، مطالعه ترکیب شیمیایی اسانس آن اهمیت زیادی دارد. هدف: این پژوهش به منظور شناسایی، توصیف و مقایسه ترکیبات شیمیایی اسانس اندام های هوایی 3 جمعیت از این گیاه انجام شد. روش بررسی: اندام هوایی سه جمعیت در زمان گلدهی کامل از رویشگاه های مختلف آنها واقع در استان مازندران (تالاب های ارزفون، پلسک و الندان) جمع آوری شدند. اسانس گیری به روش تقطیر با آب انجام شد و با استفاده از دستگاه های gc و gcms تجزیه و شناسایی ترکیبات شیمیایی صورت گرفت. نتایج: در مجموع 41 ترکیب شیمیایی در اسانس شناسایی شد که برای اولین بار از ایران گزارش می شوند. بازده اسانس به ترتیب 0.5، 0.45 و 0.48 درصد وزنی/وزنی در جمعیت های ارزفون، پلسک و الندان می باشد. ترکیبات اصلی تشکیل دهنده اسانس اندام هوایی سه جمعیت مطالعه شده به ترتیب cis-asarone (27 - 53 درصد)، calamusenon (6.6 9.8 درصد)، (e)caryophyllene (6.3 7.3 درصد)، trans-asarone (4.7 6.6 درصد)، acorenone (3.6 4.9 درصد) و e-β-farnesene (0.8 - 5 درصد) هستند. نتیجه گیری: ترکیب اسانس سه جمعیت مطالعه شده از نظر کمی و کیفی نسبت به یکدیگر و همچنین نسبت به نمونه های خارجی تفاوت نشان دادند که می تواند به خاطر تفاوت رویشگاه این جمعیت ها از نظر ارتفاع رویش از سطح دریا باشد.

Comparative Study of Essential Oil Composition of the Aerial Parts of Three Populations of Acorus calamus in Iran

Background: Multiple medicinal properties of Acorus calamus, a recently rediscovered plant species in Iran were reported. It is not available any information about chemical composition of essential oil of the species in Iran, therefore such study is necessary.Objective: In this research essential oil composition of aerial parts of three populations of Acorus calamus was studied.Methods: Plant materials were collected from their natural habitats in Mazandaran Province (Arzefoon, Pelesk and Alandan). Essential oils were obtained by hydrodistillation and analyzed using GC and GCMS.Results: In total, 41 components were characterized, and are reported for the first time from Iran. The essential oil yield is 0.5 %, 0.45% and 0.48 % in Arzefoon, Pelesk and Alandan populations respectively. The main compounds identified in the oils are cisasarone (2753 %), calamusenone (6.69.8 %), (E)caryopyllene (6.3 ndash; 7.3 %), transasarone (4.7 ndash; 6.6 %), acorenone (3.6 ndash; 4.9 %) and (E) beta;farnesene (0.8 ndash; 5 %).Conclusion: The results revealed that essential oil compositions of three studied populations are quantitative and qualitatively different from each other and also other samples from various origins which could be attributed to their ecological growing factors such as altitude.