تغییرات عملکرد دانه و موسیلاژ شنبلیله (trigonella foenum-graecum l.) در پاسخ به محلول‎پاشی متانول به عنوان یک محرک‎زیستی

مقدمه: شنبلیله گیاه دارویی ارزشمندی است که مصرف دانه های آن در صنایع داروسازی برای تولید موسیلاژ (گالاکتومانان) و تریگونلین به لحاظ اقتصادی اهمیت زیادی دارد. محلول پاشی متانول به عنوان یک محرک زیستی بر روی گیاهان سه کربنه (c3) مانند شنبلیله می تواند باعث افزایش تثبیت co2 و کاهش تنفس نوری شود که در نتیجه ماده خشک بیشتری در این گیاهان تولید خواهد شد. هدف: ارزیابی تغییرات عملکرد دانه و موسیلاژ شنبلیله در پاسخ به محلول پاشی غلظت های مختلف متانول بود. روش بررسی: این آزمایش در مزرعه تحقیقاتی پژوهشکده گیاهان دارویی جهاد دانشگاهی واقع در کرج در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 5 تیمار محلول پاشی و 3 تکرار طی دو سال زراعی اجرا شد. محلول پاشی در طول فصل رشد طی سه نوبت با فواصل زمانی 12 روز یک بار انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل تیمار شاهد (محلول پاشی با آب مقطر بدون کاربرد متانول) و محلول پاشی آبی 4 غلظت مختلف متانول (شامل 10، 20، 30 و 40 درصد حجمی) بود. نتایج: محلول پاشی غلظت های مختلف متانول تاثیر معنی داری بر تعداد ساقه فرعی بوته، تعداد برگ بوته، وزن خشک بوته، تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در غلاف، عملکرد دانه، عملکرد موسیلاژ دانه، خاکستر دانه، شاخص تورم دانه (01/0p le;)، ارتفاع بوته و وزن هزار دانه (05/0p le;) گیاه داشت. نتیجه گیری: محلول پاشی متانول به عنوان یک محرک زیستی فعال و روشی نوین در تولید گیاهان دارویی موجب بهبود عملکرد دانه و موسیلاژ دانه شنبلیله شد. به طور کلی بیشترین مقادیر برای خصوصیات مورد ارزیابی در القای تیمار محلول پاشی با غلظت 40 درصد حجمی متانول حاصل شد.

Changes in Seed Yield and Mucilage of Fenugreek (Trigonella foenum-graecum L.) in Response to Foliar Application of Methanol as a Bio-stimulant

Background: Fenugreek is a multipurpose and valuable medicinal plant that its consumption of seeds in the pharmaceutical industry for the economically production of mucilage (galactomannan) and trigonelline is very important. Foliar application of methanol as a biostimulant on C3 plants such as the fenugreek can increase the CO2 fixation in photosynthesis and decrease photorespiration and the result will produce more dry matter in these plants. Objective: The aim was to determine changes in seed and mucilage yield of fenugreek in response to foliar application of different concentrations of methanol. Methods: This research was carried out at the experimental farm of Medicinal Plants Institute (MPI) of Academic Center for Education, Culture Research (ACECR) located in Karaj during two cropping seasons based on a randomized complete block design with 5 treatments and 3 replications. Foliar application during the growing season was run 3 times with 12 days interval. The treatments were control (sprayed with distilled water without methanol) and foliar application of four different concentrations of methanol (10, 20, 30 and 40 volumetric percent). Results: Foliar application of different concentrations of methanol had a significant effect on number of branches per plant, number of leaves per plant, shoot dry weight, number of pods per plant, number of seeds per pod, seed yield, yield of seed mucilage, seed ash content, seed swelling index (p le;0.01), plant height, and 1000 seeds weight (p le;0.05). Conclusion: Foliar application of methanol as a biostimulant and the new method in production of medicinal plants improved seed yield and yield of seed mucilage in fenugreek. In general, the maximum amounts of the studied traits were achieved in the foliar application of 40% v/v methanol concentration.